Tại sao bắt đầu sớm lại quan trọng hơn chờ hoàn hảo?

Bạn có bao giờ cảm thấy như bị trì hoãn khi nghĩ đến việc bắt đầu one person business của riêng mình không? Giống như có một tảng băng vô hình án ngữ ngay trước mắt vậy. Nỗi sợ mắc sai lầm, sợ thất bại, sợ không đủ tốt… chúng cứ quẩn quanh trong đầu, khiến bạn trì hoãn hết lần này đến lần khác.

Sơn hiểu cảm giác đó. Ngày trước, khi mới manh nha ý định làm kinh doanh một người, Sơn cũng loay hoay lắm. Nhìn những người thành công, Sơn thấy họ thật xa vời, cứ như họ sinh ra đã biết làm tất cả mọi thứ vậy. Còn mình thì sao? Chẳng có kinh nghiệm, chẳng có vốn liếng gì đáng kể. Bắt đầu rồi lỡ sai thì sao? Lỡ tốn tiền, tốn thời gian mà chẳng đi đến đâu thì sao?

Thay đổi tư duy: Sai lầm không phải là kẻ thù

Hồi trẻ, Sơn có một thói quen là quan sát rất kỹ những người xung quanh. Sơn nhìn xem ai đang sống cuộc đời mà mình không muốn, và ai đang sống cuộc đời mình khao khát. Sự đối lập đó tạo ra một sự phân cực rõ rệt. Một bên là những người cảm thấy bế tắc, không hạnh phúc, cứ quay cuồng trong vòng xoáy cơm áo gạo tiền mà dường như không muốn thay đổi. Bên kia là những người đang sống hết mình, lan tỏa giá trị, truyền cảm hứng cho người khác.

Từ những quan sát đó, Sơn nhận ra rằng mindset tăng trưởng là cực kỳ quan trọng. Những người bế tắc thường có một tư duy cố định, họ tin rằng mọi thứ đã được định sẵn và họ không thể thay đổi. Ngược lại, những người khao khát lại tin rằng họ có thể cải thiện mọi thứ thông qua học hỏi và nỗ lực. Đây chính là điểm mấu chốt.

Sơn từng nghĩ phải làm gì đó thật hoành tráng để chứng minh bản thân, nhưng hóa ra, chỉ cần thay đổi cách nhìn về sai lầm thôi cũng đủ để bắt đầu.

Sai lầm không phải là dấu chấm hết. Nó chỉ là dữ liệu, là những viên gạch để bạn xây dựng con đường của mình vững chắc hơn. Nếu bạn không dám sai, bạn sẽ không bao giờ học được gì mới.

Tại sao bắt đầu sớm lại quan trọng hơn chờ hoàn hảo?

Nhiều người trì hoãn việc bắt đầu one person business vì họ muốn mọi thứ phải hoàn hảo trước khi ra mắt. Website phải thật đẹp, sản phẩm phải thật độc đáo, nội dung phải thật trau chuốt… Nhưng sự thật là, sự hoàn hảo đó thường là một ảo ảnh. Bạn không thể biết cái gì thực sự hoạt động cho đến khi bạn tung nó ra thị trường và nhận phản hồi.

Kiến thức bây giờ thì bao la. Bạn có thể học bất cứ thứ gì trên mạng. Vấn đề là, chúng ta thường để kiến thức chạy trước tốc độ thực thi. Bạn đọc sách, xem khóa học, ghi chép đầy đủ, nhưng lại không bắt tay vào làm. Kết quả là bạn có rất nhiều thông tin trong đầu nhưng lại không có kinh nghiệm thực tế.

Bạn không cần có kinh nghiệm để bắt đầu. Bạn có kinh nghiệm bằng cách bắt đầu.

Mỗi lần bạn bắt đầu một dự án nhỏ, mỗi lần bạn thử nghiệm một ý tưởng mới, bạn đều đang tích lũy kinh nghiệm. Giống như việc Sơn tập gym vậy. Ban đầu chỉ là muốn “đẹp trai hơn” sau khi chia tay người yêu (một lý do rất nông cạn phải không?), nhưng càng tập, Sơn càng hiểu về cơ thể, về dinh dưỡng, và dần dần gắn nó với một mục đích ý nghĩa hơn, để nó trở thành một phần bền vững trong cuộc sống. Việc học hỏi và tích lũy kinh nghiệm cũng y chang như vậy. Nó cần thời gian và sự kiên trì.

Việc chờ đợi đến khi “hoàn hảo” chỉ làm bạn lãng phí thời gian và cơ hội. Thị trường thay đổi liên tục. Cái bạn nghĩ là hoàn hảo hôm nay, ngày mai có thể đã lỗi thời rồi. Hãy dám bắt đầu ngay cả khi chưa sẵn sàng 100%.

Bước 1: Bắt đầu với một dự án nhỏ, dễ quản lý

Nghe có vẻ hiển nhiên, nhưng đây là bước quan trọng nhất để phá vỡ sự trì hoãn. Đừng cố gắng xây dựng cả một đế chế doanh nghiệp một người ngay từ đầu. Hãy nghĩ về một thứ gì đó thật nhỏ mà bạn có thể hoàn thành trong vài ngày hoặc vài tuần.

Ví dụ, thay vì nghĩ: “Mình sẽ xây dựng một hệ thống bán khóa học khổng lồ”, hãy nghĩ: “Mình sẽ viết một ebook nhỏ giải quyết một vấn đề cụ thể cho đối tượng mục tiêu của mình”. Hoặc thay vì: “Mình sẽ mở một cửa hàng online hoành tráng trên Shopee”, hãy bắt đầu bằng việc “Đăng bán thử một vài món đồ secondhand mình không dùng nữa trên Facebook cá nhân hoặc Zalo”. Đây là cách bạn khởi nghiệp online với số vốn ít ỏi, thậm chí là từ con số 0.

Chọn một dự án mà bạn thực sự tò mò muốn làm. Giống như Sơn đã thử tập gym vì tò mò, thử học các kỹ năng mới vì tò mò. Sự tò mò đó sẽ là động lực ban đầu giúp bạn vượt qua khó khăn. Hãy nhớ, mục tiêu của dự án đầu tiên không phải là kiếm được thật nhiều tiền, mà là để học cách bắt đầu và học cách hoàn thành.

Bước 2: Học hỏi từ những sai lầm và thất bại

Khi đã bắt đầu, chắc chắn bạn sẽ gặp phải sai lầm. Đó là điều không thể tránh khỏi và là một phần quan trọng của quá trình. Sơn nhớ lần đầu chạy quảng cáo Facebook cho một dự án nhỏ, tốn cả đống tiền mà chẳng ai click. Lúc đó vừa bực, vừa nản. Nhưng thay vì bỏ cuộc, Sơn bắt đầu tự hỏi: Tại sao lại như vậy?

Đây chính là lúc kỹ năng question everything phát huy tác dụng. Thay vì chỉ chấp nhận thất bại, hãy nhìn vào nó một cách khách quan. Sơn bắt đầu deconstruct vấn đề: Có phải do tiêu đề không hấp dẫn? Hình ảnh không thu hút? Đối tượng mục tiêu không phù hợp? Landing page quá tệ? Bằng cách chia nhỏ vấn đề ra, Sơn dễ dàng phân tích và tìm ra nguyên nhân hơn. Đó là cách bạn biến một thất bại cay đắng thành một bài học đắt giá.

Sai lầm là trường học tốt nhất. Chỉ có học phí hơi đắt một chút thôi.

Hãy ghi lại những gì bạn đã làm, kết quả ra sao và bạn nghĩ tại sao nó lại thất bại (hoặc thành công một phần). Phân tích dữ liệu, dù là những con số đơn giản về lượt xem, lượt click, hay phản hồi từ khách hàng đầu tiên. Đừng ngại thay đổi hướng đi nếu cái đang làm không hiệu quả. Như Sơn đã chia sẻ trong một bài viết khác, đôi khi chỉ cần pivot (xoay trục) một chút trong chiến lược thay vì bỏ cuộc hoàn toàn.

Việc học hỏi từ sai lầm cũng là một hình thức của intelligent imitation (mô phỏng thông minh). Bạn nhìn vào kết quả (thất bại hoặc thành công), phân tích lý do đằng sau, và điều chỉnh hành động của mình. Không phải là sao chép nguyên xi người khác, mà là hiểu nguyên lý đằng sau và áp dụng vào hoàn cảnh của mình.

Bước 3: Không ngừng cải tiến và phát triển

Khởi đầu là quan trọng, học từ sai lầm cũng quan trọng, nhưng nếu không tiếp tục cải tiến, bạn sẽ giậm chân tại chỗ. Hệ thống một người chỉ phát triển khi bạn liên tục làm cho nó tốt hơn. Điều này đòi hỏi sự self-awareness (tự nhận thức) cao.

Hãy dành thời gian nhìn lại quá trình làm việc của mình. Tại sao bạn lại thích một bài viết nào đó? Tại sao bạn lại mua một sản phẩm? Áp dụng chính tâm lý của mình vào việc xây dựng công việc kinh doanh một người. Sơn thường tự hỏi: “Nếu mình là độc giả, mình có muốn đọc bài này không?”, “Nếu mình là khách hàng, mình có thấy sản phẩm này giải quyết được vấn đề của mình không?”. Hiểu được bản thân cũng là cách hiểu được khán giả.

Việc cải tiến không nhất thiết phải là những thay đổi lớn lao. Đôi khi chỉ là tối ưu hóa một quy trình nhỏ trong workflow cá nhân, hoặc cải thiện cách bạn tương tác với khán giả trên mạng xã hội. Hãy coi mọi thứ bạn làm là một dự án đang diễn ra, luôn có chỗ để làm tốt hơn. Sự tích lũy từ những cải tiến nhỏ này theo thời gian sẽ tạo ra sự khác biệt khổng lồ.

Một phần của cải tiến là học những kỹ năng mới. Đừng sợ học những thứ nằm ngoài “niche” ban đầu của bạn. Như Sơn đã nói, niche có lợi nhuận nhất chính là bạn. Việc học thêm về copywriting, SEO, thiết kế đơn giản, hay cách sử dụng AI hợp lý… sẽ giúp bạn trở thành một solopreneur toàn diện hơn, giúp bạn xây dựng thương hiệu cá nhân mạnh mẽ hơn.

Những one person business thành công nhờ dám bắt đầu

Bạn có thể tìm thấy rất nhiều câu chuyện thành công của những người khởi nghiệp một mình tại Việt Nam hoặc trên thế giới, mà điểm chung của họ là dám bắt đầu one person business từ những thứ rất nhỏ. Có người bắt đầu bằng việc viết blog chia sẻ kiến thức, rồi dần dần phát triển thành khóa học online. Có người bắt đầu bằng việc thiết kế template và bán nó như một sản phẩm số. Có người chỉ đơn giản là chia sẻ cuộc sống hàng ngày và thu hút được một lượng khán giả trung thành, từ đó tạo ra các nguồn thu nhập.

Chính hành trình của Sơn với TOPS cũng là một ví dụ. Bắt đầu chỉ từ những bài viết chia sẻ suy nghĩ cá nhân, những quan sát về thế giới và cách vận hành công việc hiệu quả hơn. Không có một kế hoạch hoàn hảo nào từ đầu. Chỉ là dám bắt đầu chia sẻ, nhận phản hồi, học hỏi từ những gì hiệu quả và cả những gì không hiệu quả, rồi từ từ xây dựng nên một hệ thống, một cộng đồng như bây giờ. Nó là quá trình của việc start then learn.

Những người này không chờ đợi có đủ kinh nghiệm, đủ vốn, hay đủ sự tự tin. Họ bắt tay vào làm, học hỏi *trên đường đi*, và biến những sai lầm thành bài học để phát triển. Họ hiểu rằng lack of experience is not an excuse.

Lời khuyên cho bạn muốn bắt đầu ngay hôm nay

Nếu bạn đang đọc bài viết này và vẫn cảm thấy lưỡng lự, hãy nhớ điều này: khoảng cách lớn nhất giữa bạn và mục tiêu của mình không phải là thiếu kiến thức hay thiếu kinh nghiệm, mà là thiếu hành động.

Hãy áp dụng ngay 3 bước đơn giản này:

1. Chọn một dự án nhỏ nhất có thể: Cái gì mà bạn có thể hoàn thành trong vòng 1-2 tuần? Bắt đầu với nó.
2. Dám mắc sai lầm: Đừng sợ kết quả không như ý. Hãy coi đó là cơ hội để học. Ghi chép lại những gì đã xảy ra và tại sao.
3. Lặp lại và cải tiến: Áp dụng những gì đã học vào lần thử tiếp theo. Cứ làm như vậy, bạn sẽ tốt hơn mỗi ngày.

Đừng để nỗi sợ hoàn hảo kìm hãm bạn. Thế giới cần những ý tưởng và giá trị độc đáo của bạn. Bắt đầu ngay hôm nay, dù chỉ là một bước chân nhỏ bé. Con đường sẽ hiện ra khi bạn sải bước.

Nhớ nhé, bắt đầu one person business không phải là một cuộc chạy marathon mà là một chuỗi những bước đi nhỏ liên tục. Bước đầu tiên luôn là khó nhất, nhưng một khi đã dám bước, bạn sẽ thấy mọi thứ dần trở nên rõ ràng hơn rất nhiều.