Bạn có đang ra quyết định như một người nghèo không?
Nếu bạn mở lịch ra và nói, “Tôi không có thời gian”, hoặc nhìn vào tài khoản và nghĩ, “Mình không đủ tiền cho việc đó”, thì tôi phải thành thật với bạn: bạn không đang tư duy như một triệu phú. Bạn đang tư duy như một tù nhân. Các nhà sáng lập thành công không hỏi “Cái này giá bao nhiêu?”. Họ hỏi: “Hệ số hoàn vốn (ROI) là bao nhiêu nếu nó thành công?”. Chỉ một thay đổi nhỏ này thôi cũng có thể giải thoát bạn, hoặc giữ bạn mắc kẹt mãi trong một nhà tù trá hình mang tên “doanh nghiệp”. Khi tôi nhận ra điều này, tôi đã thoát khỏi cảnh làm việc 15 tiếng/ngày và xây dựng được hai công ty vận hành chỉ với chưa đầy 4 giờ làm việc của tôi mỗi ngày. Nó cho tôi sự tự do để phát triển, đi du lịch và không bao giờ phải lo lắng về tiền bạc nữa.
Hai kiểu tư duy: Tiết kiệm để tồn tại hay đầu tư để phát triển?
Hầu hết các nhà sáng lập bị mắc kẹt không phải vì họ không làm việc chăm chỉ, mà vì họ đưa ra quyết định giống như những người đang túng thiếu. Tư duy chi phí tập trung vào việc bảo tồn những gì bạn có. Đó là tư duy khan hiếm. Ngược lại, tư duy đầu tư tập trung vào việc nhân lên những gì bạn có. Đó là tư duy đủ đầy. Quyết định của bạn sẽ định hình số phận của bạn. Nếu mỗi khi có cơ hội đến, bạn lại chần chừ và nói: “Đắt quá”, điều bạn thực sự đang nói là: “Tôi không tin mình sẽ nhận lại được gì từ việc này”.
Tư duy chi phí sẽ giữ bạn nhỏ bé. Tư duy đầu tư là thứ giúp bạn kiến tạo những điều vĩ đại.
Để dễ hình dung, hãy xem bảng so sánh nhanh hai lối tư duy này:
| Tư duy chi phí (Expense Thinking) | Tư duy đầu tư (ROI Thinking) |
|---|---|
| Cái này giá bao nhiêu? | Lợi nhuận là bao nhiêu nếu nó hiệu quả? |
| Mình có thể tự làm được không? | Việc này giải phóng mình để tập trung vào điều gì? |
| Hãy đợi đến khi ‘sẵn sàng’. | Làm sao để thử nghiệm nó nhanh nhất? |
| Trông có vẻ đắt đỏ quá. | Điều gì sẽ trở nên khả thi nhờ nó? |
Sự khác biệt này không chỉ là về tiền bạc, mà còn là về cách bạn nhìn nhận cơ hội và rủi ro. Bạn đang chơi phòng thủ hay tấn công? Dưới đây là 4 câu hỏi tôi luôn dùng để rèn luyện bộ não của mình thoát khỏi “tư duy chi phí” và chuyển sang “tư duy đầu tư”.
Câu hỏi 1: Hệ số nhân tiền của bạn là bao nhiêu?
Hầu hết mọi người nhìn vào một mức giá và nghĩ: “Mình có đủ tiền không?”. Đó là câu hỏi sai. Câu hỏi đúng phải là: “Nếu tôi bỏ 1 đồng vào đây, bao nhiêu đồng sẽ quay trở lại?”. Đây chính là cách tính hệ số nhân tiền, một chỉ số cốt lõi trong tư duy đầu tư. Bạn không chỉ đang chi tiền, bạn đang tìm kiếm cơ hội để số tiền đó sinh sôi. Hãy xem doanh nghiệp của bạn như một danh mục đầu tư. Vai trò của bạn là xác định các khoản đầu tư có ROI cao và ra quyết định thật nhanh chóng. Đừng nhìn vào chi phí, hãy nhìn vào tiềm năng.
Ví dụ thực tế: Câu chuyện của Sarah và khoản đầu tư 125 triệu đồng
Sarah, một học viên trong cộng đồng của tôi, đã phân vân về việc chi 125 triệu đồng (khoảng 5.000 USD) cho một đội ngũ quay video chuyên nghiệp để ra mắt khóa học. Suy nghĩ đầu tiên của cô là: “Đắt quá. Mình có thể tự quay bằng điện thoại mà”. Nhưng sau đó, cô tự hỏi về hệ số nhân tiền. Nếu video chuyên nghiệp này giúp cô bán thêm chỉ 5 khóa học với giá 50 triệu đồng mỗi khóa, cô sẽ thu về 250 triệu. Cô quyết định đầu tư. Kết quả? Cô bán được nhiều hơn 27 khóa so với lần ra mắt trước, mang về doanh thu thêm 1,35 tỷ đồng (tương đương 54.000 USD) từ khoản đầu tư 125 triệu. Đó là hệ số nhân tiền 10.8x. Đây không phải là tiêu tiền, đây là cách nhìn ra cơ hội mà người khác chỉ thấy chi phí.
Câu hỏi 2: Chi phí của việc trì hoãn là gì?
Nhiều nhà sáng lập nghĩ rằng trì hoãn một quyết định sẽ giúp tiết kiệm tiền, nhưng thực tế không phải vậy. Nó gây tốn kém cơ hội. Mỗi ngày bạn chờ đợi là một ngày bạn không tiến bộ. Chi phí ẩn khi đầu tư lớn nhất đôi khi không phải là số tiền bạn bỏ ra, mà là số tiền bạn mất đi vì không hành động. Bạn có bao giờ tính toán chi phí cơ hội của sự do dự chưa? Nó thường lớn hơn rất nhiều so với những gì bạn nghĩ.
Mỗi ngày bạn chờ đợi là một ngày bạn đang trả giá bằng cơ hội, bằng sự tăng trưởng, và bằng chính tương lai của doanh nghiệp mình.
Câu chuyện về James và cái giá của sự ngần ngại
James, một người bạn là nhà sáng lập, đã do dự về việc thuê một trợ lý ảo (VA) với chi phí 75 triệu đồng/tháng (khoảng 3.000 USD). Tôi hỏi anh ấy: “Chi phí của việc chờ đợi 90 ngày để tuyển dụng là bao nhiêu?”. Anh ấy bắt đầu tính toán:
- 3 giờ tiết kiệm được mỗi ngày, tức là 270 giờ trong 90 ngày.
- Giá trị mỗi giờ của anh ấy trong các cuộc gọi bán hàng là 12,5 triệu đồng (khoảng 500 USD).
- Doanh thu tiềm năng bị mất: hơn 3,3 tỷ đồng (khoảng 135.000 USD).
Bất ngờ, khoản chi 225 triệu cho 3 tháng thuê VA trông thật nhỏ bé so với cái giá phải trả cho sự trì hoãn. Anh ấy đã tuyển người ngay trong tuần đó. Trong vòng 60 ngày, doanh thu của anh tăng thêm hơn 1 tỷ đồng mỗi tháng. Chi phí thực sự không nằm ở việc tuyển dụng, mà là ở sự chờ đợi.
Câu hỏi 3: Khoản đầu tư này giúp bạn rảnh tay làm gì?
Đây là câu hỏi mà hầu hết các nhà sáng lập không bao giờ tự hỏi. Khi bạn chi tiền, bạn không chỉ mua một thứ gì đó, bạn đang mua lại thời gian của mình – tài sản quý giá nhất. Những gì bạn làm với thời gian được giải phóng đó sẽ quyết định mọi thứ. Việc này không chỉ đơn thuần là ủy thác công việc (delegation), mà nó là đòn bẩy thời gian (time leverage), biến những giờ làm việc trung bình thành những cơ hội vàng. Hãy luôn tự hỏi: “Nếu tôi không phải làm việc A, tôi có thể dùng thời gian đó để làm việc B, C, D nào mang lại giá trị cao hơn?”
Ví dụ về Michelle và đòn bẩy thời gian
Michelle, một nhà sáng lập khác mà tôi biết, đã dành 15 giờ mỗi tuần để tạo nội dung cho công ty thiết kế của mình. Cô ngần ngại thuê một quản lý nội dung với giá khoảng 112 triệu đồng/tháng (khoảng 4.500 USD). Tôi hỏi cô: “Nếu bạn lấy lại được 15 giờ này mỗi tuần, bạn sẽ làm gì?”. Câu trả lời của cô là: “Tôi sẽ tập trung vào các cuộc gọi hợp tác với những thương hiệu lớn hơn”. Phép toán rất đơn giản:
- Một hợp đồng hợp tác = 625 triệu đồng (25.000 USD).
- Một hợp đồng mỗi tháng = 7,5 tỷ đồng mỗi năm.
- Chi phí cho quản lý nội dung = 1,35 tỷ đồng mỗi năm.
Đây là một mức lợi nhuận 5.5x chỉ bằng cách tập trung thời gian rảnh vào các hoạt động có đòn bẩy cao. Đây chính là sức mạnh của việc đầu tư để mua lại thời gian của chính mình.
Câu hỏi 4: Bạn có thể sống sót nếu trường hợp xấu nhất xảy ra?
Hầu hết mọi người tập trung quá nhiều vào những gì có thể đi sai mà bỏ lỡ những gì có thể đi đúng. Những người có tư duy ROI thông minh sẽ hỏi: “Nếu việc này thất bại hoàn toàn, mình có thể sống sót không?”. Nếu câu trả lời là “Có” và tiềm năng thành công là đáng kể, thì nó gần như luôn đáng để mạo hiểm. Đây không phải là sự liều lĩnh thiếu suy nghĩ, mà là lòng can đảm có tính toán. Nó giúp bạn vượt qua nỗi sợ hãi và nắm bắt những cơ hội mà người khác bỏ qua vì quá thận trọng.
Mark và sự can đảm có tính toán
Mark muốn ra mắt một chương trình mastermind cao cấp nhưng lại sợ đầu tư 500 triệu đồng (khoảng 20.000 USD) vào marketing. Anh ta phân tích:
- Trường hợp xấu nhất: Anh mất 500 triệu.
- Trường hợp tốt nhất: Anh có 10 thành viên, mỗi người trả 625 triệu, thu về 6,25 tỷ đồng (250.000 USD).
Liệu anh có thể sống sót nếu mất 500 triệu? Có. Liệu tiềm năng kiếm được 6,25 tỷ có đáng để chấp nhận rủi ro đó không? Chắc chắn là có.
Sự khác biệt giữa người thành công và người thất bại không phải là ai không mắc sai lầm, mà là ai dám chấp nhận rủi ro có tính toán để đạt được phần thưởng lớn hơn.
Kết luận: Chìa khóa nằm ở việc thay đổi tư duy
Đây không chỉ là việc đặt những câu hỏi hay hơn, mà là trở thành một kiểu nhà sáng lập khác, một nhà tư tưởng khác. Có hai loại tiền tệ trong kinh doanh: tiền bạc và thời gian. Chỉ một trong số đó là vô hạn. Hàng ngày, các nhà sáng lập phạm một sai lầm chết người: họ tiết kiệm tiền nhưng lại tiêu tốn thời gian. Chìa khóa để thoát khỏi cái bẫy này không phải là làm việc chăm chỉ hơn, mà là thay đổi cách bạn nghĩ về tiền bạc và đầu tư.
Hãy ngừng hỏi: “Cái này giá bao nhiêu?” và bắt đầu hỏi: “Nó sẽ mang lại ROI bao nhiêu nếu thành công?”. Bởi vì câu hỏi thực sự không phải là liệu bạn có đủ khả năng để đầu tư hay không, mà là liệu bạn có đủ khả năng để không đầu tư hay không.
Nếu bạn muốn xây dựng một doanh nghiệp phục vụ cuộc sống của bạn thay vì nuốt chửng nó, đã đến lúc cài đặt những hệ thống có thể suy nghĩ cho bạn. Đó chính xác là những gì chúng tôi làm tại The One-Person System. Bạn đã sẵn sàng chuyển đổi chưa? Hãy bắt đầu bằng việc áp dụng 4 câu hỏi này vào quyết định tiếp theo của bạn và chia sẻ kết quả trong phần bình luận bên dưới nhé!