Bạn có đang cảm thấy mình đang chạy tại chỗ?
Bạn có bao giờ cảm thấy mình đang làm việc cật lực, đầu tắt mặt tối, nhưng nhìn lại thì sự nghiệp hay công việc kinh doanh vẫn giậm chân tại chỗ? Bạn có cảm giác như mình đang mắc kẹt trong một vòng lặp của những sai lầm cũ, cố gắng thoát ra nhưng không tài nào tìm được lối? Nếu câu trả lời là có, có lẽ bạn đã thử mọi phương pháp quản lý thời gian, mọi ứng dụng tăng năng suất, nhưng vẫn chưa thấy kết quả. Giải pháp có khi lại đến từ một nơi bạn không ngờ tới: một người huấn luyện viên, hay còn gọi là business coach.
Nhiều người, đặc biệt là các chủ doanh nghiệp một người, thường hoài nghi về việc này. “Tại sao tôi phải trả tiền cho một người chỉ để… nói chuyện?” Nhưng câu chuyện của Ali Abdaal, một bác sĩ trở thành YouTuber với doanh thu hơn 125 tỷ VNĐ mỗi năm, có thể sẽ thay đổi suy nghĩ của bạn. Đôi khi, người bạn cần không phải là một công cụ mới, mà là một người có thể giúp bạn nhìn thấy “những điều bạn không biết là mình không biết”.
Cuộc gặp gỡ định mệnh thay đổi tất cả
Câu chuyện bắt đầu hai năm sau khi Ali khởi động kênh YouTube của mình. Một ngày nọ, khi đang bước ra khỏi bệnh viện, một người đàn ông lạ mặt đã chặn anh lại. Ông ấy nhận ra Ali từ các video và giới thiệu mình là một business coach. Ông đề nghị dành cho Ali một buổi tư vấn miễn phí.
Lúc đó, Ali chưa từng nghe về khái niệm này. Nhưng chỉ sau hai tiếng đồng hồ, cuộc đời anh đã thay đổi. Vị coach đó đã làm một việc vô cùng đơn giản: ông vẽ những chiếc hộp lên một tờ giấy.
“Ông ấy hỏi tôi về quy trình sản xuất YouTube, từ lên ý tưởng, quay phim, đến biên tập. Rồi ông hỏi: ‘Trong những việc này, cậu đang làm bao nhiêu phần?’ và tôi nhận ra mình đang làm tất cả. Ông ấy đã vẽ ra một ‘sơ đồ tổ chức’ cơ bản, và lần đầu tiên tôi hiểu rằng, ngay cả khi là một doanh nghiệp một người, tôi vẫn đang đội nhiều chiếc mũ khác nhau.”
Chỉ một hành động nhỏ đó đã mở ra cho Ali một tư duy hoàn toàn mới về việc hệ thống hóa và thuê ngoài. Đó chính là dấu hiệu đầu tiên cho thấy bạn có thể đang cần một người dẫn lối.
Dấu hiệu 1: Bạn thiếu một ‘Sơ đồ tổ chức’ rõ ràng, ngay cả cho chính mình
Bạn có đang là CEO, kiêm nhân viên marketing, kiêm người sáng tạo nội dung, kiêm kế toán và cả nhân viên chăm sóc khách hàng không? Nếu bạn đang vận hành một hệ thống một người, câu trả lời gần như chắc chắn là có. Vấn đề không phải là bạn làm nhiều việc, mà là bạn không nhận thức được mình đang đóng bao nhiêu vai trò khác nhau. Đây là một con đường ngắn nhất dẫn đến kiệt sức và mất phương hướng.
Một coach sẽ giúp bạn làm điều mà vị coach của Ali đã làm: vẽ ra các vai trò đó. Khi bạn nhìn thấy rõ ràng các “phòng ban” trong doanh nghiệp một người của mình, bạn sẽ bắt đầu nhận ra:
- Vai trò nào đang chiếm nhiều thời gian nhất?
- Vai trò nào bạn làm tốt nhất và mang lại nhiều niềm vui nhất?
- Vai trò nào có thể (và nên) được ủy thác hoặc tự động hóa?
Việc này không chỉ giúp bạn giải phóng thời gian mà còn giúp bạn tập trung vào những gì thực sự tạo ra giá trị. Bạn không cần phải quản lý một đội ngũ lớn mới cần coach, đôi khi bạn cần họ để quản lý chính “đội ngũ” đang tồn tại trong đầu bạn.
Dấu hiệu 2: Tầm nhìn của bạn mơ hồ và thiếu kế hoạch hành động
Sau khi vẽ sơ đồ tổ chức, vị coach của Ali tiếp tục lấy ra một tờ giấy A3 và nói: “Nào, hãy cùng lập một kế hoạch năm.” Ali ban đầu đã phản đối, cho rằng YouTube quá khó đoán. Nhưng vị coach khẳng định: “Mọi doanh nghiệp về cơ bản đều giống nhau.”
Họ đã cùng nhau vạch ra một kế hoạch 12 tháng, chia nhỏ theo từng quý. Chính trong buổi hôm đó, ý tưởng về khóa học online đầu tiên của Ali ra đời – một quyết định đã thay đổi hoàn toàn quy mô kinh doanh của anh. Bạn có đang làm việc qua ngày mà không có một lộ trình cụ thể cho 3 tháng, 6 tháng, hay một năm tới không? Nếu bạn không biết mình đang đi đâu, làm sao bạn có thể đến đích?
Một coach không cho bạn câu trả lời. Họ đặt những câu hỏi đúng để bạn tự tìm ra câu trả lời. “Bạn muốn ở đâu trong 12 tháng nữa?” là một câu hỏi đơn giản nhưng có sức mạnh thay đổi cuộc chơi.
Họ sẽ buộc bạn phải biến những ước mơ mơ hồ thành những mục tiêu cụ thể, và rồi chia nhỏ chúng thành những hành động khả thi. Đây chính là sự khác biệt giữa việc “ước gì mình thành công” và “đây là cách tôi sẽ thành công”.
Dấu hiệu 3: Bạn mắc kẹt trong tam giác ‘Thiếu Tập Trung – Rõ Ràng – Giải Trình’
Ali thừa nhận rằng, tất cả những sai lầm lớn nhất anh mắc phải khi xây dựng đội ngũ sau này đều bắt nguồn từ việc thiếu 3 yếu tố cốt lõi: Tập trung (Focus), Rõ ràng (Clarity), và Trách nhiệm giải trình (Accountability). Và đây chính là “bộ ba quyền lực” mà một người coach giỏi sẽ mang lại cho bạn.
Gần đây, Ali đã làm việc với một coach khác, Eric Partaker. Eric đã đưa cho anh một bài đánh giá và kết quả của Ali chỉ là 30%. Bài đánh giá đó đã phơi bày toàn bộ “điểm mù” trong doanh nghiệp của anh:
- Nếu hỏi nhân viên về sứ mệnh công ty, họ có trả lời giống nhau không? → Không.
- Giá trị cốt lõi của bạn là gì? → Không biết.
- Dashboard (bảng điều khiển) theo dõi chỉ số của bạn đâu? → Dashboard là cái gì?
- Mọi người có chỉ số để đo lường hiệu quả không? → Không.
Một người coach đóng vai trò như một người ngoài cuộc, buộc bạn phải đối mặt với những câu hỏi khó nhằn này. Họ là người bạn phải “báo cáo” tiến độ hàng tuần, giúp bạn duy trì kỷ luật và sự tập trung mà bạn khó có thể tự làm một mình.
| Yếu Tố | Trước Khi Có Coach | Sau Khi Có Coach |
|---|---|---|
| Tầm nhìn | Mơ hồ, làm việc theo cảm hứng | Rõ ràng với kế hoạch năm/quý/tháng |
| Hệ thống | Làm mọi thứ một mình, hỗn loạn | Có sơ đồ vai trò, biết việc gì cần ưu tiên/ủy thác |
| Đo lường | Không có chỉ số, không biết hiệu quả | Sử dụng OKRs, KPIs, dashboard để theo dõi |
| Trách nhiệm | Dễ dãi với bản thân, trì hoãn | Có người để giải trình, bám sát mục tiêu |
Dấu hiệu 4: Bạn đang cố làm quá nhiều thứ và khiến mọi thứ đình trệ
Có một nghịch lý mà nhiều người tham vọng mắc phải: càng cố gắng làm nhiều, kết quả càng tệ. Ali đã từng trải qua giai đoạn này khi mở rộng đội ngũ lên 18 người. Anh kể: “Chúng tôi đã nghĩ: ‘Nút thắt cổ chai ở đâu? À, là khâu viết lách. Hãy thuê 4 người viết! Hãy thuê nhà sản xuất, thuê người quay phim!’ Nhưng rồi sao? Năng suất của chúng tôi gần như dừng lại.”
Lý do là vì họ đã cố gắng làm quá nhiều thứ cùng lúc: mở kênh YouTube mới, nhân bản những gì đang hoạt động một cách máy móc… mà không có sự tập trung. Bill Gates và Warren Buffett từng được hỏi về bí quyết thành công lớn nhất, và cả hai đều viết ra cùng một từ: “Focus” (Sự tập trung).
Nếu bạn đang cảm thấy choáng ngợp, liên tục nhảy từ dự án này sang dự án khác mà không có gì hoàn thành trọn vẹn, đó là một lá cờ đỏ cực lớn. Một coach sẽ giúp bạn cắt bỏ những thứ không cần thiết và tập trung vào “một điều” quan trọng nhất sẽ tạo ra 80% kết quả.
Họ giúp bạn nói “không” với những cơ hội hào nhoáng nhưng không phù hợp, để bạn có thể nói “có” với sự tăng trưởng thực sự.
Khoản đầu tư có ROI cao nhất trong đời
Ali Abdaal đã thẳng thắn thừa nhận: “Thuê business coach là khoản chi tiêu có ROI (tỷ suất hoàn vốn) cao nhất trong cuộc đời tôi.”
Đó không phải là một chi phí, mà là một khoản đầu tư. Đầu tư vào một người có thể giúp bạn tiết kiệm hàng năm trời thử và sai, tránh được những sai lầm tốn kém, và quan trọng nhất là giúp bạn tìm thấy lại niềm vui và năng lượng trong công việc.
Nếu bạn đang cảm thấy bế tắc, có lẽ đã đến lúc ngừng tìm kiếm câu trả lời ở bên ngoài và bắt đầu tìm một người có thể giúp bạn tìm ra câu trả lời từ bên trong. Một người có thể chỉ cho bạn thấy con đường, nhưng chính bạn mới là người bước đi.
Bạn đã bao giờ nghĩ đến việc tìm một người coach chưa? Điều gì đang ngăn cản bạn? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!