Bạn đã bao giờ cảm thấy mình đứng giữa một ngã tư đường, với hàng trăm ý tưởng trong đầu nhưng lại không biết nên rẽ hướng nào chưa?
Tôi đã từng ở đó. Những ngày đầu khởi nghiệp, tôi có thừa đam mê và năng lượng, nhưng lại thiếu một thứ cốt lõi: một la bàn nội tâm. Tôi làm rất nhiều, thử rất nhiều, nhưng cảm giác mông lung, lạc lõng vẫn luôn hiện hữu. Giống như một con thuyền có đủ buồm, đủ gió, nhưng lại không có một ngọn hải đăng để hướng tới. Mọi nỗ lực dường như chỉ khiến tôi xoay vòng tại chỗ. Cho đến khi tôi nhận ra, vấn đề không nằm ở việc tôi làm gì, mà là tôi chưa biết TẠI SAO mình làm điều đó.
Hành trình tìm kiếm câu trả lời đã dẫn tôi đến 3 yếu tố nền tảng mà bất kỳ founder, freelancer, hay người xây dựng thương hiệu cá nhân nào cũng cần: Tầm nhìn, Sứ mệnh và Niche. Đây không phải là những khái niệm sáo rỗng trong sách vở kinh doanh. Chúng chính là ngọn hải đăng, là kim chỉ nam giúp bạn biến hoài bão thành một định hướng rõ ràng, độc đáo và đầy cảm hứng. Trong bài viết này, tôi sẽ chia sẻ với bạn 3 bước để khởi tạo la bàn cho riêng mình.
Bước 1: Tầm nhìn (Vision) – Dám “Bắn Tới Mặt Trăng”
Tầm nhìn là bức tranh lớn về tương lai mà bạn muốn tạo ra, cho cả bản thân và doanh nghiệp của mình. Đây không phải là mục tiêu 1 năm hay 3 năm. Đây là đích đến sau 10 năm, 20 năm, hoặc thậm chí là cả cuộc đời. Rất nhiều người sợ phải suy nghĩ lớn, họ sợ rằng mình sẽ không đạt được. Nhưng như người ta thường nói: “Hãy nhắm đến mặt trăng. Dù có trượt, bạn cũng sẽ hạ cánh giữa những vì sao.”
Tầm nhìn (Vision) là thứ thắp lửa cho tâm hồn bạn, là lý do để bạn thức dậy mỗi sáng với đầy năng lượng. Nó phải đủ lớn, đủ táo bạo để khiến bạn cảm thấy hơi “run” một chút. Ví dụ, tầm nhìn của tôi là “giúp 100 triệu founder thực hiện ước mơ của họ thông qua các hệ thống đã được chứng minh”. Con số này có thể rất tham vọng, nhưng nó thôi thúc tôi mỗi ngày phải nỗ lực hơn, sáng tạo hơn.
Khi xây dựng tầm nhìn, đừng giới hạn bản thân bởi thực tại. Hãy cho phép mình mơ những giấc mơ điên rồ nhất. Bạn muốn cuộc sống của mình trông như thế nào? Bạn muốn doanh nghiệp của mình tạo ra di sản gì?
Hãy thử trả lời những câu hỏi sau để phác thảo tầm nhìn của bạn:
- Trong 10 năm nữa, bạn muốn mình trở thành ai và có cuộc sống như thế nào?
- Nếu tiền bạc và thời gian không phải là vấn đề, bạn sẽ làm gì?
- Thế giới sẽ tốt đẹp hơn như thế nào nhờ sự tồn tại của bạn và doanh nghiệp của bạn?
Một tầm nhìn rõ ràng sẽ là bộ lọc quyền năng giúp bạn đưa ra quyết định. Mỗi khi đứng trước một cơ hội hay một lựa chọn, bạn chỉ cần tự hỏi: “Điều này có đưa mình đến gần hơn với tầm nhìn của mình không?”. Nếu câu trả lời là không, bạn biết mình cần phải nói lời từ chối.
Bước 2: Sứ mệnh (Mission) – Tác Động Bạn Muốn Tạo Ra Là Gì?
Nếu Tầm nhìn là “ĐÍCH ĐẾN”, thì Sứ mệnh (Mission) chính là “CON ĐƯỜNG” và “LÝ DO” bạn đi trên con đường đó. Sứ mệnh trả lời câu hỏi cốt lõi: “Tại sao bạn lại tồn tại?” và định nghĩa tác động lớn lao mà bạn muốn tạo ra cho thế giới ngay bây giờ.
Sứ mệnh thường cụ thể và mang tính hành động hơn tầm nhìn. Nó là kim chỉ nam cho các hoạt động hàng ngày của bạn. Ví dụ, với tầm nhìn lớn lao ở trên, sứ mệnh của tôi tại The One-Person System là “phụng sự các founder tốt hơn bất kỳ ai khác trên thế giới, giúp họ đạt được ước mơ thông qua các hệ thống vận hành đã được chứng minh”. Sứ mệnh này định hướng cho mọi nội dung tôi tạo ra, mọi sản phẩm tôi xây dựng và mọi tương tác tôi có với cộng đồng.
Sứ mệnh là trái tim của doanh nghiệp một người. Nó giúp bạn kết nối với khách hàng ở một tầng sâu hơn, bởi vì bạn không chỉ bán một sản phẩm hay dịch vụ, bạn đang mời họ tham gia vào một hành trình có ý nghĩa. Mọi người không mua những gì bạn làm, họ mua lý do tại sao bạn làm điều đó.
| Tiêu chí | Tầm nhìn (Vision) | Sứ mệnh (Mission) |
|---|---|---|
| Câu hỏi trả lời | Chúng ta muốn trở thành ai/đi đến đâu? (WHERE/WHAT) | Tại sao chúng ta tồn tại? (WHY/HOW) |
| Thời gian | Dài hạn (10+ năm, tương lai) | Hiện tại và trung hạn (hành động ngay bây giờ) |
| Mức độ | Rộng, truyền cảm hứng, táo bạo | Cụ thể, tập trung, mang tính hành động |
Bước 3: Niche – Bạn Muốn Được Biết Đến Vì Điều Gì?
Khi bạn đã có Tầm nhìn (đích đến) và Sứ mệnh (lý do), giờ là lúc xác định Niche (thị trường ngách) – con đường cụ thể bạn sẽ đi. Niche trả lời câu hỏi: “Bạn muốn được biết đến vì điều gì? Cho ai?”. Đây là cách bạn tạo ra sự khác biệt trong một thế giới đầy ắp thông tin.
Nhiều người sợ chọn niche vì họ nghĩ rằng nó sẽ giới hạn họ. Nhưng sự thật thì ngược lại. Một niche rõ ràng không phải là cái lồng, nó là một chiếc loa phóng thanh. Nó giúp thông điệp của bạn vang xa hơn và thu hút đúng đối tượng, những người thực sự cần bạn. Thay vì la hét vào một đám đông hỗn loạn, bạn đang thì thầm vào tai đúng người cần nghe.
Trong hệ thống một người, bạn không thể là tất cả cho mọi người. Bạn phải là một điều gì đó đặc biệt cho một ai đó cụ thể. Đó chính là sức mạnh của Niche.
Ví dụ, với thương hiệu The One-Person System, niche của tôi là “Hệ thống vận hành cho founder”, tập trung vào việc giúp các nhà sáng lập xây dựng khán giả, thương hiệu và cộng đồng bằng các hệ thống đã được chứng minh. Rất cụ thể. Tôi không nói về “kinh doanh online” chung chung. Tôi nói về hệ thống cho founder.
Để tìm niche của mình, hãy kết hợp 3 yếu tố: Đam mê của bạn + Vấn đề của thị trường + Kỹ năng độc đáo của bạn. Bạn giỏi điều gì mà người khác đang chật vật? Bạn có thể giải quyết vấn đề gì theo một cách mà chưa ai làm? Đó chính là điểm ngọt ngào, là nơi niche của bạn tồn tại.
Soulful Entrepreneurship: Khi Khởi Nghiệp Là Một Hành Trình Thiền Định
Bạn có thể có Tầm nhìn, Sứ mệnh, Niche hoàn hảo, nhưng nếu thế giới nội tâm của bạn hỗn loạn, mọi thứ bên ngoài cũng sẽ sớm sụp đổ. Đây là lúc khái niệm “Soulful Entrepreneurship” (tạm dịch: Khởi nghiệp có tâm hồn) xuất hiện. Tôi tin rằng, khởi nghiệp chính là hình thức thiền định tối thượng.
Nó không chỉ là việc xây dựng một doanh nghiệp. Nó là hành trình tự khám phá, tự phát triển. Những thách thức trong kinh doanh – từ việc bị khách hàng từ chối, sản phẩm thất bại, đến cảm giác cô đơn – đều là những tấm gương phản chiếu chính con người bên trong của bạn. Nếu chúng ta chỉ tập trung vào chiến lược, công cụ mà bỏ qua thế giới nội tâm, chúng ta đang xây nhà trên một nền móng yếu ớt.
“Chúng ta không vươn tới cấp độ của mục tiêu. Chúng ta rơi xuống cấp độ của hệ thống.” – James Clear. Và tôi tin rằng, hệ thống quan trọng nhất chính là hệ thống nội tâm của bạn.
“Soulful Entrepreneurship” là việc nuôi dưỡng sự bình yên, tĩnh tại và kết nối với chính mình. Khi bạn bình an từ bên trong, bạn sẽ đưa ra những quyết định sáng suốt hơn, đối mặt với khó khăn một cách kiên cường hơn, và xây dựng một doanh nghiệp không chỉ để kiếm tiền, mà còn để mang lại niềm vui và sự trọn vẹn. Hãy dành thời gian để ngắt kết nối, để suy ngẫm, để ở cùng thiên nhiên. Bạn sẽ thấy rằng, khi nội tâm vững vàng, thế giới bên ngoài của bạn sẽ tự khắc phát triển một cách diệu kỳ.
Làm Thế Nào Để Bắt Đầu Hành Trình Của Bạn?
Đọc xong bài viết này, có thể bạn sẽ cảm thấy hơi choáng ngợp. Đừng lo lắng. Hành trình vạn dặm bắt đầu bằng một bước chân. Bạn không cần phải có câu trả lời hoàn hảo ngay lập tức. Hãy bắt đầu bằng cách lấy một tờ giấy, một cây bút, và dành ra 30 phút yên tĩnh để trả lời những câu hỏi trong từng phần.
- Với Tầm nhìn: Viết ra một đoạn văn về cuộc sống lý tưởng của bạn trong 10 năm nữa. Đừng phán xét, cứ để trí tưởng tượng bay xa.
- Với Sứ mệnh: Hoàn thành câu này: “Tôi tồn tại để giúp [AI?] [LÀM GÌ?] bằng cách [NHƯ THẾ NÀO?]”.
- Với Niche: Liệt kê 3 điều bạn giỏi nhất và 3 vấn đề bạn muốn giải quyết cho người khác. Tìm điểm giao thoa giữa chúng.
Đây là một quá trình liên tục, không phải là một bài tập làm một lần rồi thôi. Tầm nhìn, sứ mệnh của bạn sẽ được tinh chỉnh theo thời gian, khi bạn ngày càng hiểu rõ hơn về bản thân và thế giới. Điều quan trọng là bắt đầu. Hãy xây dựng ngọn hải đăng của riêng mình, và bạn sẽ không bao giờ còn cảm thấy lạc lối trên đại dương khởi nghiệp nữa.
Bạn đã xác định Tầm nhìn, Sứ mệnh và Niche cho mình chưa? Hãy chia sẻ ý tưởng hoặc khó khăn của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé! Tôi rất muốn được lắng nghe câu chuyện của bạn.