Chào bạn,
Hôm nay Sơn muốn “tám” với bạn về một chủ đề nóng hổi mà có thể khiến nhiều người làm nội dung như chúng ta hơi “khớp”, đó là AI. Cụ thể hơn là làm sao để nội dung mình tạo ra không chỉ được Google “thương” mà còn lọt vào mắt xanh của mấy em AI trả lời kết quả tìm kiếm như ChatGPT, Perplexity, hay Google AI Overviews nữa? Đây chính là lúc chúng ta nói về GEO (Generative Engine Optimization) đấy.
Bạn có bao giờ cảm thấy loay hoay không biết bắt đầu từ đâu khi thế giới số cứ thay đổi chóng mặt không? Giống như Sơn ngày xưa làm nội dung chỉ biết viết cho người đọc, rồi học thêm SEO để Google hiểu, giờ lại đẻ ra GEO? Nghe hơi “lú” nhỉ? Nỗi sợ lớn nhất là sợ mình “tụt hậu”, sợ những gì mình đang làm bỗng dưng không còn hiệu quả nữa. Nhất là với những ai đang xây dựng một hệ thống một người, mỗi bước đi sai đều tốn kém thời gian và năng lượng quý báu.
Nhưng đừng lo, mọi thứ phức tạp đến đâu cũng có cách tiếp cận của nó. GEO không phải là thứ gì đó quá xa vời, nó giống như một “phiên bản nâng cấp” của SEO, tập trung vào việc giúp nội dung của bạn được AI hiểu và tổng hợp lại một cách chính xác nhất để trả lời cho người dùng. Tưởng tượng mà xem, nội dung của bạn xuất hiện trong khung trả lời trực tiếp của AI, tỉ lệ được nhìn thấy cao hơn bao nhiêu lần so với chỉ hiện trong một danh sách link dài dằng dặc?
Vì sao nội dung của bạn cần “chuẩn” cho cả AI?
Thế giới tìm kiếm đang thay đổi. Ngày càng nhiều người không chỉ gõ từ khóa và xem danh sách link nữa. Họ đặt câu hỏi tự nhiên hơn, như nói chuyện với một người bạn vậy. Và AI đang làm rất tốt việc trả lời những câu hỏi đó bằng cách tổng hợp thông tin từ nhiều nguồn.
Gartner dự đoán lưu lượng truy cập từ tìm kiếm truyền thống có thể giảm tới 25% vào năm 2026, còn lưu lượng organic search nói chung có thể giảm hơn 50% khi người dùng chuyển sang AI. Đồng thời, 79% người dùng được kỳ vọng sẽ sử dụng tìm kiếm tăng cường AI trong năm tới, và 70% đã tin tưởng kết quả từ AI tạo sinh.
Những con số này cho thấy, nếu chỉ tối ưu cho Google truyền thống thôi thì chưa đủ. Chúng ta cần phải “hiểu” cách AI hoạt động và tối ưu nội dung sao cho AI có thể dễ dàng “tiêu hóa” và sử dụng để trả lời người dùng.
GEO khác gì SEO truyền thống?
SEO truyền thống giúp bạn xếp hạng cao trong danh sách kết quả tìm kiếm (SERP) bằng cách tối ưu từ khóa, backlink, cấu trúc website,… để Google hiểu nội dung của bạn và xếp hạng nó. Còn GEO, như tên gọi (Generative Engine Optimization), tập trung vào việc làm sao để nội dung của bạn được các “cỗ máy tạo sinh” (AI) hiểu, tổng hợp và sử dụng để tạo ra câu trả lời trực tiếp cho người dùng.
Sự khác biệt cốt lõi nằm ở cách AI xử lý thông tin. AI không chỉ xem link nào có từ khóa, nó cố gắng hiểu ngữ cảnh, tổng hợp ý từ nhiều nguồn để đưa ra một câu trả lời mạch lạc, đầy đủ. Vì vậy, việc tối ưu GEO đòi hỏi nội dung của bạn phải:
- Cực kỳ rõ ràng, dễ hiểu.
- Cung cấp thông tin chính xác, đáng tin cậy.
- Có cấu trúc logic giúp AI dễ dàng “quét” và tổng hợp ý.
- Đáng tin cậy, có yếu tố E-E-A-T (Experience, Expertise, Authoritativeness, Trustworthiness) rõ ràng.
Nói vui thì SEO như việc bạn chuẩn bị một gian hàng thật đẹp để khách đi ngang qua thấy và muốn vào xem. Còn GEO như việc bạn đào tạo một “nhân viên tư vấn AI” cực kỳ thông minh, có thể nắm hết thông tin về sản phẩm của bạn và trả lời vanh vách mọi câu hỏi của khách chỉ trong một nốt nhạc, khiến họ “wow” lên vì tiện lợi.
7 Bước Xây Dựng Nội Dung “Chuẩn” AI (GEO) Cho Hệ Thống Một Người
Đây là những bước Sơn đã đúc rút và áp dụng để nội dung của mình có cơ hội xuất hiện trong các kết quả trả lời của AI. Nó không chỉ giúp bạn chuẩn bị cho tương lai tìm kiếm mà còn cải thiện đáng kể chất lượng nội dung tổng thể.
Bước 1: Nghiên cứu cách AI “hiểu” thế giới (10%)
Thay vì chỉ nhìn vào từ khóa có volume tìm kiếm cao trên Google, bạn cần thử đặt những câu hỏi đó vào các công cụ AI như ChatGPT, Perplexity hay thử tìm kiếm trên Google với tính năng AI Overviews xem kết quả trả về như thế nào. AI thường ưu tiên các chủ đề được diễn đạt tự nhiên, các câu hỏi đầy đủ (long-tail keywords) và tìm kiếm thông tin có cấu trúc rõ ràng.
Một nghiên cứu từ Princeton và các trường khác năm 2023 đã chỉ ra rằng, việc thêm trích dẫn nguồn, số liệu thống kê và các câu trích dẫn uy tín có thể tăng khả năng hiển thị nội dung trong các câu trả lời của AI tới 30-40%. Điều này cho thấy AI rất coi trọng sự uy tín và bằng chứng.
Hãy thử gõ các câu hỏi mà độc giả mục tiêu của bạn có thể hỏi AI liên quan đến lĩnh vực của bạn. Phân tích câu trả lời của AI: Nó lấy thông tin từ đâu? Cấu trúc câu trả lời như thế nào? Những điểm nào được nhấn mạnh? Đây là cách bạn “học” được khẩu vị của AI.
Bước 2: Nâng tầm chất lượng và độ liên quan của nội dung (15%)
Đây là bước quan trọng nhất, giống như xây nhà thì móng phải chắc vậy. Nội dung của bạn phải thật sự có giá trị, chính xác và trả lời đúng điều người dùng/AI đang tìm kiếm. AI được huấn luyện để tổng hợp thông tin có độ tin cậy cao.
Hồi mới làm blog, Sơn cứ viết những gì mình nghĩ hay, mà quên mất phải tìm hiểu xem người đọc đang cần gì. Kết quả là bài viết không ai đọc, không ai tương tác, dù Sơn thấy nó “chất” lắm. Bài học rút ra là: Nội dung phải phục vụ người đọc. Với AI cũng vậy, nó sẽ ưu tiên những nội dung giải quyết được vấn đề một cách triệt để, cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác.
- Độ chính xác: Kiểm tra kỹ lưỡng thông tin, số liệu.
- Độ chuyên sâu: Cung cấp cái nhìn toàn diện về chủ đề.
- Độ liên quan ngữ cảnh: Dùng từ ngữ, ví dụ phù hợp với chủ đề và đối tượng.
Hãy nghĩ về bài viết như một cuộc trò chuyện. Bạn có muốn nói chuyện với một người lan man, nói sai sự thật không? AI cũng “không thích” những nội dung như vậy.
Bước 3: Cấu trúc nội dung “dễ tiêu hóa” cho cả người và AI (15%)
AI “đọc” nội dung bằng cách quét và phân tích cấu trúc. Nếu nội dung của bạn được trình bày mạch lạc, rõ ràng, AI sẽ dễ dàng “bóc tách” các ý chính và tổng hợp lại.
Hãy sử dụng các thẻ HTML như <h2>, <h3> để phân cấp thông tin. Dùng danh sách (<ul>, <ol>) và bảng (<table>) để trình bày các bước, danh sách, so sánh hoặc tóm tắt thông tin quan trọng. Các đoạn văn nên ngắn gọn (3-5 câu), mỗi đoạn truyền tải một ý. Câu mở đầu đoạn nên là câu chứa ý chính.
| Thành phần | Lợi ích cho người đọc | Lợi ích cho AI |
| Tiêu đề phụ (H2, H3) | Dễ scan bài, nắm ý chính | Hiểu cấu trúc và phân cấp thông tin |
| Danh sách | Thông tin gọn gàng, dễ nhớ các bước/mục | Dễ dàng trích xuất các điểm key |
| Bảng | So sánh, tóm tắt thông tin trực quan | Hiểu mối quan hệ giữa các dữ liệu, tạo bảng tóm tắt |
| Đoạn văn ngắn | Dễ đọc, không bị ngợp | Dễ phân tích từng ý nhỏ |
Sử dụng in đậm (<strong>) và in nghiêng (<em>) để nhấn mạnh từ khóa và ý quan trọng cũng giúp cả người đọc và AI tập trung vào những điểm cốt lõi.
Bước 4: Tối ưu hóa phân phối và khuyến khích tương tác (15%)
Nội dung “chất” mà không ai biết đến thì cũng “vứt”. AI học từ dữ liệu trên Internet, bao gồm cả các nền tảng xã hội và cộng đồng. Việc phân phối nội dung trên nhiều kênh và tạo ra tương tác giúp tín hiệu nội dung của bạn mạnh mẽ hơn.
Đừng ngại chia sẻ bài viết lên Facebook, Zalo, LinkedIn, hay các cộng đồng ngách liên quan đến chủ đề của bạn. Khuyến khích người đọc để lại bình luận, đặt câu hỏi, chia sẻ bài viết. User-Generated Content (UGC) như các bình luận, đánh giá, hay bài viết trên các diễn đàn như Reddit, Quora… cũng là nguồn dữ liệu quan trọng cho AI. Khi nội dung của bạn được thảo luận sôi nổi, AI sẽ nhận ra nó có giá trị và độ liên quan cao.
Sơn nhớ có lần viết một bài khá hay về tư duy Value Creator, post lên blog rồi để đó. Sau đó, Sơn thử chia sẻ bài này vào một vài nhóm kín về khởi nghiệp và đặt câu hỏi mở cho mọi người thảo luận. Bất ngờ là bài viết nhận được rất nhiều comment và lượt chia sẻ. Điều này không chỉ giúp bài viết tiếp cận nhiều người hơn mà còn tạo ra một “dấu chân” kỹ thuật số mạnh mẽ hơn cho AI theo dõi.
Bước 5: Xây dựng uy tín và độ tin cậy thương hiệu (10%)
AI, đặc biệt là các mô hình được Google sử dụng, rất coi trọng uy tín nguồn. Họ muốn trả về câu trả lời từ những nguồn đáng tin cậy. Đối với một hệ thống một người, xây dựng thương hiệu cá nhân chính là xây dựng uy tín này.
- Tính nhất quán: Đảm bảo thông tin về bản thân, lĩnh vực chuyên môn, giá trị cốt lõi được thể hiện nhất quán trên website, profile mạng xã hội, và mọi nơi bạn xuất hiện online.
- Trích dẫn nguồn đáng tin cậy: Khi đưa ra số liệu, thông tin từ nghiên cứu, hãy trích dẫn nguồn rõ ràng. Điều này không chỉ tăng uy tín cho bài viết của bạn mà còn giúp AI nhận diện các nguồn có thẩm quyền.
- Backlinks chất lượng: Các liên kết từ các website uy tín khác về website của bạn vẫn là một tín hiệu mạnh mẽ cho thấy nội dung của bạn có giá trị và đáng tin cậy.
Hãy coi mình như một chuyên gia trong lĩnh vực của bạn và hành xử như vậy. Chia sẻ kiến thức có trách nhiệm, minh bạch và chân thực. Sự uy tín của bạn trong mắt con người cũng là sự uy tín trong mắt AI.
Bước 6: Đảm bảo nền tảng kỹ thuật vững chắc (10%)
Dù tập trung vào AI, nhưng các yếu tố SEO kỹ thuật truyền thống vẫn là nền tảng không thể thiếu. Nếu website của bạn tải chậm, khó truy cập trên điện thoại, hoặc có lỗi kỹ thuật khiến AI không thể “đọc” được nội dung, thì dù nội dung có hay đến mấy cũng khó lòng được AI ưu tiên.
Các yếu tố cần chú ý:
- Tốc độ tải trang: Người dùng ghét chờ đợi, AI cũng không “kiên nhẫn” lắm với các trang chậm.
- Tối ưu cho thiết bị di động: Hầu hết người dùng truy cập Internet bằng điện thoại.
- Schema Markup: Sử dụng dữ liệu có cấu trúc (schema markup) giúp AI hiểu rõ hơn các loại nội dung trên trang của bạn (ví dụ: bài viết, sản phẩm, câu hỏi thường gặp).
- Cấu trúc URL và Internal Linking: URL ngắn gọn, mô tả và cấu trúc liên kết nội bộ hợp lý giúp AI dễ dàng khám phá và hiểu mối quan hệ giữa các trang trên website của bạn.
Đảm bảo website của bạn là một “ngôi nhà” thân thiện và dễ dàng cho các “robot” của AI ghé thăm và tìm hiểu.
Bước 7: Thử nghiệm, đo lường và lặp lại (10%)
Thế giới AI luôn thay đổi, và GEO cũng vậy. Không có một công thức cố định nào áp dụng cho tất cả. Bạn cần liên tục thử nghiệm các loại nội dung khác nhau, cách trình bày khác nhau để xem loại nào được AI “ưa chuộng” hơn và mang lại hiệu quả tốt nhất.
Sơn từng thử nghiệm viết một chủ đề theo hai cách: một bài blog dài chi tiết và một chuỗi bài post ngắn trên mạng xã hội tóm tắt các ý chính. Ban đầu, bài blog dài được Google index tốt hơn. Nhưng sau khi chia sẻ chuỗi bài post ngắn trên các nền tảng, Sơn nhận thấy các ý chính từ chuỗi post này lại có xu hướng xuất hiện trong các đoạn trả lời ngắn của AI trên một số nền tảng tìm kiếm khác nhanh hơn. Điều này dạy cho Sơn rằng, cùng một nội dung, cách đóng gói và phân phối khác nhau sẽ có hiệu quả khác nhau với từng loại công cụ tìm kiếm (truyền thống vs AI).
GEO không phải là đích đến, nó là một hành trình liên tục. Giống như việc bắt đầu sớm quan trọng hơn chờ hoàn hảo, hãy bắt đầu thử nghiệm GEO ngay hôm nay, học từ dữ liệu và liên tục cải tiến.
Tóm lại
Tối ưu nội dung cho AI (GEO) đang trở thành một phần không thể thiếu trong chiến lược nội dung của bất kỳ ai muốn duy trì sự hiện diện online bền vững, đặc biệt là các hệ thống một người.
Bằng cách tập trung vào việc nghiên cứu cách AI hoạt động, nâng cao chất lượng và cấu trúc nội dung, phân phối thông minh, xây dựng uy tín, đảm bảo kỹ thuật tốt, và liên tục thử nghiệm, bạn đang đặt nền móng vững chắc để nội dung của mình không chỉ tiếp cận được khán giả qua tìm kiếm truyền thống mà còn xuất hiện nổi bật trong kỷ nguyên của AI trả lời kết quả.
| Bước GEO | Mục tiêu chính | Cách thực hiện cơ bản |
| 1. Nghiên cứu AI | Hiểu cách AI tìm và xử lý thông tin | Thử tìm kiếm trên AI, phân tích kết quả, tìm từ khóa tự nhiên/long-tail |
| 2. Chất lượng Nội dung | Cung cấp thông tin chính xác, giá trị, chuyên sâu | Kiểm tra facts, đi sâu chủ đề, dùng ví dụ thực tế |
| 3. Cấu trúc Rõ ràng | Giúp AI & người đọc dễ dàng nắm bắt | Dùng H2/H3, lists, tables, đoạn ngắn, in đậm/nghiêng |
| 4. Phân phối & Tương tác | Tăng tín hiệu & phạm vi tiếp cận nội dung | Chia sẻ đa kênh, khuyến khích UGC & bình luận |
| 5. Uy tín Thương hiệu | Xây dựng nguồn đáng tin cậy cho AI | Nhất quán thông tin, trích nguồn, backlinks chất lượng |
| 6. Kỹ thuật Website | Đảm bảo AI có thể truy cập & hiểu trang | Tốc độ tải, mobile, Schema, URL, internal links |
| 7. Thử nghiệm & Lặp lại | Liên tục cải tiến dựa trên dữ liệu | A/B testing format, đo lường, theo dõi xu hướng AI |
Đây không phải là việc cần làm “một lần rồi thôi”. Thế giới công nghệ luôn vận động, và cách chúng ta tối ưu nội dung cũng cần linh hoạt theo. Tự nhận thức được sự thay đổi này và sẵn sàng xoay trục chiến lược là chìa khóa để bạn không bị bỏ lại phía sau.