Hành trình 10 năm và một bài học xương máu
Trong suốt 10 năm qua, tôi đã dành cả tâm huyết để xây dựng Herb – một cộng đồng về cannabis lớn nhất thế giới. Bạn không nghe nhầm đâu, một trong những ngành hàng khó nhằn và phức tạp nhất. Chúng tôi đã phát triển nó từ con số không, đạt hơn 10 triệu người theo dõi trên Facebook, 1 triệu trên Instagram, và xây dựng một nền tảng vững chắc với hàng triệu email thu thập được. Tất cả đều đến từ nội dung organic.
Đó không phải là một con đường trải hoa hồng. Tôi đã chứng kiến rất nhiều founder, kể cả chính bản thân mình trong quá khứ, bị cuốn vào guồng quay của việc “đốt tiền” chạy quảng cáo, thu hút sai đối tượng khách hàng, và rồi kiệt sức trong chính “đứa con tinh thần” của mình. Họ nhìn vào gương mỗi tối và tự hỏi: “Mình đang làm cái quái gì thế này?”. Sự quá tải, mông lung và không biết bước tiếp theo là gì chính là liều thuốc độc giết chết những giấc mơ lớn.
Câu chuyện của Herb là minh chứng rằng bạn hoàn toàn có thể xây dựng một doanh nghiệp thành công, bền vững, ngay cả trong những thị trường khắc nghiệt nhất. Và bí mật không nằm ở những thủ thuật phức tạp, mà ở một triết lý, một mô hình kinh doanh giá cao mà tôi gọi là “Đẹp”.
Mô hình kinh doanh “Đẹp”: Khi lợi nhuận song hành cùng sự bình yên
Bạn có bao giờ mơ về một doanh nghiệp mà ở đó, mỗi ngày làm việc đều là một ngày vui? Một nơi mà bạn không chỉ tạo ra lợi nhuận, mà còn tạo ra giá trị thực sự và cảm thấy tự hào về nó? Đó chính là tinh thần của mô hình kinh doanh “Đẹp”. Đây không phải là một lý thuyết suông, mà là sự tổng hợp của 17 tiêu chí mà tôi đã đúc kết và áp dụng cho mọi thứ mình làm, từ Founder OS cho đến các công ty khác trong danh mục đầu tư trị giá hơn 345 tỷ VNĐ của mình.
Mục tiêu của mô hình này rất đơn giản: xây dựng một doanh nghiệp không chỉ để kiếm tiền, mà còn để sống một cuộc đời bạn hằng mong ước – một cuộc đời có tự do về thời gian, địa điểm và tài chính.
Đây là một bộ khung giúp bạn thiết kế một công việc kinh doanh vững mạnh từ gốc rễ, đảm bảo nó có thể mở rộng mà không sụp đổ, và quan trọng nhất, mang lại cho bạn sự bình yên và niềm vui.
Tiêu chí “Hòa bình”: Nền tảng của một doanh nghiệp hạnh phúc
Bạn đã bao giờ nghe đến một doanh nghiệp mà yếu tố “hòa bình” được đặt lên hàng đầu chưa? Nghe có vẻ lạ, nhưng đây là một trong những trụ cột quan trọng nhất. “Hòa bình” ở đây có nghĩa là:
- Đội ngũ gắn bó lâu dài: Nhân sự không phải là những chiếc bánh răng có thể thay thế. Tôi muốn xây dựng một đội ngũ có thể đồng hành cùng mình ít nhất 3 năm, nơi mọi người cảm thấy được trân trọng và phát triển.
- Không có hoàn tiền (No refunds): Điều này không có nghĩa là sản phẩm của bạn không có chính sách bảo vệ khách hàng. Nó có nghĩa là bạn tự tin vào giá trị mình mang lại đến mức tỷ lệ yêu cầu hoàn tiền gần như bằng không. Khách hàng quá hài lòng để nghĩ đến chuyện đó.
- Môi trường làm việc vui vẻ: Công việc phải vui. Khi bạn và đội ngũ của mình tận hưởng những gì mình làm, năng lượng tích cực đó sẽ lan tỏa đến cả khách hàng.
- Mọi thứ đều là “ĐÚNG!” (Hell yes): Từ dự án, đối tác cho đến khách hàng, nếu cảm giác không phải là một tiếng “ĐÚNG!” đầy hứng khởi, câu trả lời sẽ là “không”. Triết lý này giúp bạn tránh xa những thứ làm bạn cạn kiệt năng lượng.
Xây dựng được sự “hòa bình” này không dễ, nó đòi hỏi sự chủ động và quyết liệt trong việc thiết kế văn hóa và quy trình ngay từ đầu.
Tiêu chí “Đơn giản và Dễ bán”: Sức mạnh của sự tinh gọn
Tôi đã thấy quá nhiều founder mắc kẹt trong sự phức tạp. Họ tạo ra hàng chục sản phẩm, phễu bán hàng rắc rối và nghĩ rằng điều đó thể hiện sự chuyên nghiệp. Sai lầm.
Như Leonardo da Vinci đã nói: “Sự đơn giản là đỉnh cao của sự tinh tế.”
Một mô hình kinh doanh giá cao hoàn hảo phải thật sự đơn giản. Tôi thường khuyên các founder chỉ nên có tối đa hai sản phẩm giá cao. Ví dụ, một sản phẩm siêu cao cấp khoảng 500 triệu VNĐ và một sản phẩm cao cấp khác từ 125 – 250 triệu VNĐ. Sự tập trung này giúp bạn làm tốt nhất một việc, thay vì làm làng nhàng nhiều việc. Offer của bạn phải được thiết kế tốt đến mức nó trở nên dễ bán một cách phi lý. Khách hàng nhìn vào và cảm thấy họ không thể không mua vì giá trị mà nó mang lại quá rõ ràng và vượt trội so với mức giá.
Tiêu chí “Bền vững và Viral”: Xây cho 10 năm, không phải 10 tháng
Một câu hỏi tôi luôn tự đặt ra khi bắt đầu một dự án mới là: “Liệu mình có còn muốn làm điều này trong 10 năm tới không?” Nếu câu trả lời là không, tôi sẽ không làm. Rất nhiều người đang xây dựng những cỗ máy kiếm tiền ngắn hạn nhưng lại bào mòn chính họ. Họ ghét công việc của mình, nhưng vẫn làm vì tiền.
Xây dựng một doanh nghiệp thực sự là một cuộc chơi dài hạn. Vì vậy, mô hình của bạn phải có các yếu tố sau:
- Tầm nhìn dài hạn: Mọi quyết định đều phải hướng đến sự bền vững trong nhiều năm tới.
- Tạo ra giới thiệu bất tận: Sản phẩm và dịch vụ của bạn phải tốt đến mức khách hàng không thể không giới thiệu cho người khác. Đây là kênh marketing mạnh mẽ và tiết kiệm nhất.
- Vòng lặp lan truyền (Viral Loop): Càng có nhiều người dùng, sản phẩm của bạn càng có giá trị và càng được lan truyền một cách tự nhiên. Hãy nghĩ về cách khách hàng có thể chia sẻ trải nghiệm của họ một cách dễ dàng trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng truyền miệng tích cực.
Khi bạn xây dựng với tầm nhìn này, bạn không chỉ tạo ra doanh thu, bạn đang xây dựng một tài sản thực sự.
Tiêu chí “Làm việc với người mình yêu”: Biến công việc thành cuộc chơi
Đây có lẽ là tiêu chí mang lại nhiều niềm vui nhất. Cuộc sống quá ngắn để làm việc với những người bạn không thích, dù đó là nhân viên hay khách hàng. Việc lựa chọn đúng người để đồng hành sẽ biến công việc của bạn từ một gánh nặng thành một cuộc chơi đầy hứng khởi.
Làm thế nào để làm được điều này? Hãy chủ động lựa chọn. Hãy rõ ràng về việc bạn là ai, giá trị của bạn là gì, và bạn muốn phục vụ ai. Nội dung bạn tạo ra, cách bạn định vị thương hiệu sẽ là bộ lọc tự nhiên để thu hút đúng người và đẩy lùi những người không phù hợp. Khi bạn phục vụ những khách hàng mà bạn thực sự yêu quý và tôn trọng, bạn sẽ có thêm động lực để cống hiến và mang lại kết quả vượt trội. Bạn sẽ tự hào về những gì mình xây dựng mỗi ngày.
Hệ thống hóa để biến mô hình “Đẹp” thành hiện thực
Những tiêu chí trên sẽ mãi là mơ ước nếu bạn không có một hệ thống để hiện thực hóa chúng. Bạn không thể chỉ “hy vọng” doanh nghiệp của mình sẽ trở nên tuyệt vời. Bạn phải xây dựng nó một cách có chủ đích.
Một ý tưởng tuyệt vời mà không có hệ thống vận hành chỉ là một ảo tưởng.
Đây là những hệ thống cốt lõi bạn cần có:
| Hệ thống | Mục đích |
|---|---|
| Hệ thống thu hút truy cập | Sử dụng nội dung organic (YouTube, X, LinkedIn…) để thu hút đúng đối tượng khách hàng tiềm năng. |
| Trang web chuyển đổi | Có các trang bán hàng (sales page), VSL được tối ưu để biến người truy cập thành khách hàng hoặc cuộc hẹn. |
| Bộ sản phẩm tinh gọn | Tập trung vào 1-2 sản phẩm giá cao cốt lõi, dễ hiểu và có giá trị chuyển đổi rõ ràng. |
| Content GPS | Một hệ thống sản xuất và phân phối nội dung có chiến lược, biến một ý tưởng thành hàng chục mẩu nội dung trên đa nền tảng. |
Khi có những hệ thống này, bạn mới có thể tự động hóa, mở rộng quy mô một cách bình yên và bền vững.
Tập trung vào giá trị cốt lõi và nói “Không” với phần còn lại
Cuối cùng, chìa khóa để xây dựng một mô hình kinh doanh giá cao hoàn hảo là sự tập trung. Bạn không thể và không nên cố gắng làm hài lòng tất cả mọi người. Hãy xác định rõ “vùng thiên tài” (zone of genius) của bạn – những gì bạn làm tốt nhất và mang lại giá trị cao nhất.
Tại Founder OS, chúng tôi chỉ tập trung giúp các founder xây dựng thương hiệu cá nhân thông qua nội dung organic và hệ thống hóa doanh nghiệp. Chúng tôi không dạy về quảng cáo trả phí, không dạy về những mô hình làm giàu nhanh. Nếu một founder tìm đến và họ muốn những thứ đó, chúng tôi sẽ thẳng thắn nói “không”. Việc này giúp chúng tôi chỉ làm việc với những người thực sự phù hợp, những người tin vào triết lý của chúng tôi. Và đó là lúc phép màu xảy ra.
Xây dựng một doanh nghiệp “Đẹp” là một hành trình. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, sự rõ ràng và lòng dũng cảm để đi theo con đường của riêng bạn. Nhưng phần thưởng nhận lại – một doanh nghiệp lợi nhuận, bền vững và một cuộc sống bình yên – là hoàn toàn xứng đáng.
Bạn đang ở đâu trên hành trình xây dựng mô hình kinh doanh mơ ước của mình? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!