Bạn có đang chạy hết tốc lực trên một chiếc máy chạy bộ?
Bạn đã bao giờ có cảm giác mình đang chạy hết tốc lực trên một chiếc máy chạy bộ, mồ hôi nhễ nhại, tim đập thình thịch, nhưng nhìn lại thì vẫn đứng yên một chỗ chưa? Đó chính là cảm giác bế tắc. Bạn làm việc chăm chỉ, bạn nỗ lực không ngừng, nhưng kết quả dường như không hề xê dịch. Doanh thu lẹt đẹt, các mục tiêu cứ xa dần, và những sai lầm cũ thì cứ lặp đi lặp lại một cách khó chịu.
Trong y học có một câu nói rất hay: “Nếu phương pháp điều trị không hiệu quả, hãy xem lại chẩn đoán”. Có lẽ vấn đề không nằm ở việc bạn thiếu kỷ luật hay không đủ chăm chỉ. Có lẽ bạn đang chẩn đoán sai “căn bệnh” của mình. Và đôi khi, giải pháp lại đến từ một hướng không ngờ tới nhất: một người hướng dẫn, một business coach. Hôm nay, Sơn sẽ kể cho bạn nghe một câu chuyện về việc một cuộc gặp gỡ tình cờ đã thay đổi cuộc chơi của một người như thế nào, và qua đó, chỉ ra 4 dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy bạn cần một người coach ngay lập tức.
Câu chuyện đổi đời từ một cuộc gặp tình cờ trong bệnh viện
Chắc hẳn nhiều bạn cũng biết đến Ali Abdaal, một bác sĩ bỏ nghề để trở thành YouTuber về năng suất nổi tiếng nhất thế giới. Anh ấy đã xây dựng kênh YouTube hơn 4 triệu người theo dõi và một đế chế kinh doanh trị giá hơn 5 triệu USD (khoảng 125 tỷ VND) mỗi năm. Nhưng điều thú vị không nằm ở những con số đó, mà ở bước ngoặt đã tạo ra chúng.
Hai năm sau khi bắt đầu hành trình YouTube, khi đang bước ra khỏi bệnh viện, Ali tình cờ gặp một người đàn ông lạ. Người này nhận ra Ali qua các video và giới thiệu mình là một business coach. Ông đề nghị dành cho Ali một buổi tư vấn miễn phí. Ali, lúc đó chưa từng nghe nhiều về coaching, đã đồng ý.
“Hai giờ đồng hồ đó là một trong những khoảnh khắc thay đổi cuộc đời tôi nhiều nhất.”
Trong buổi hôm đó, người coach không làm gì cao siêu cả. Ông chỉ lắng nghe Ali kể về công việc của mình rồi bắt đầu vẽ những chiếc hộp lên giấy. Ông hỏi: “Vậy có vẻ đây là quy trình sản xuất YouTube của cậu: Lên ý tưởng, quay phim, viết kịch bản, chỉnh sửa… Cậu đang tự làm bao nhiêu phần trong số này?”. Ali nhận ra mình đang làm tất cả. Vị coach tiếp tục: “Cậu đã bao giờ nghĩ đến việc thuê người làm những phần này chưa?”. Một câu hỏi đơn giản nhưng đã mở ra một chân trời hoàn toàn mới.
Lần đầu tiên trong đời, Ali được nghe về khái niệm “sơ đồ tổ chức” cho một cá nhân, hay cách lập một “kế hoạch năm” bài bản. Chỉ từ những gợi mở đó, Ali đã quyết định thuê editor đầu tiên và tạo khóa học online đầu tiên – những quyết định đã thực sự nâng tầm sự nghiệp của anh. Câu chuyện này cho thấy, đôi khi chúng ta không cần thêm nỗ lực, chúng ta chỉ cần một người giúp ta nhìn ra “những điều mình không biết là mình không biết”.
Dấu hiệu 1: Bạn không có ‘Sơ đồ tổ chức’ cho chính mình
Khi nghe đến “sơ đồ tổ chức”, chúng ta thường nghĩ đến các tập đoàn lớn. Nhưng sự thật là, ngay cả khi bạn là một doanh nghiệp một người, bạn vẫn đang đội nhiều chiếc mũ cùng một lúc: Giám đốc, nhân viên marketing, người sáng tạo nội dung, kế toán, chăm sóc khách hàng… Vấn đề là khi bạn không tách bạch được những chiếc mũ này, mọi thứ sẽ trở nên hỗn loạn. Bạn sẽ nhảy từ việc viết content sang trả lời email khách hàng, rồi lại loay hoay với việc lên ý tưởng sản phẩm mới, và cuối cùng chẳng có việc nào được hoàn thành trọn vẹn.
Một người coach giỏi sẽ giúp bạn làm chính xác điều mà coach của Ali đã làm: vẽ ra các “vai trò” bạn đang đảm nhiệm. Dưới đây là một ví dụ đơn giản:
| Vai Trò (Chiếc Mũ) | Trách Nhiệm Chính | Nên tự làm hay thuê ngoài? |
|---|---|---|
| CEO / Nhà chiến lược | Định hướng, ra quyết định lớn, đặt mục tiêu. | Bắt buộc tự làm. |
| Người sáng tạo nội dung | Viết bài, quay video, lên ý tưởng. | Tự làm nếu là thế mạnh & đam mê. |
| Marketing & Sales | Quảng bá, viết trang bán hàng, tìm kiếm khách hàng. | Có thể thuê chuyên gia. |
| Admin / Hỗ trợ | Trả lời email, quản lý lịch, việc vặt. | Nên thuê ngoài/tự động hóa đầu tiên. |
Khi có một sơ đồ như vậy, bạn sẽ nhận ra đâu là công việc tạo ra giá trị cao nhất mà chỉ bạn mới làm được, và đâu là những công việc tốn thời gian nhưng có thể dễ dàng giao cho người khác hoặc tự động hóa. Đây là bước đầu tiên để thoát khỏi cái bẫy “bận rộn” và bắt đầu làm việc một cách thông minh hơn.
Dấu hiệu 2: Bạn thiếu một ‘Tầm nhìn rõ ràng’ cho tương lai
Bạn có biết chính xác mình muốn ở đâu sau 12 tháng nữa không? Không phải là một ý niệm mơ hồ như “muốn kiếm nhiều tiền hơn”, mà là một mục tiêu cụ thể, có thể đo lường được. Nếu câu trả lời là không, rất có thể bạn đang rơi vào dấu hiệu thứ hai: thiếu một tầm nhìn và kế hoạch hành động rõ ràng.
“Ban đầu tôi đã nghĩ, ‘YouTube khó đoán lắm, làm sao mà lên kế hoạch được’. Nhưng ông ấy nói, ‘Đừng lo, về cơ bản mọi doanh nghiệp đều giống nhau’.” – Ali Abdaal chia sẻ.
Làm việc mà không có mục tiêu dài hạn cũng giống như ra khơi mà không có bản đồ và la bàn. Bạn có thể chèo rất hăng say, nhưng cuối cùng lại trôi dạt vô định. Một người coach sẽ đóng vai trò người hoa tiêu, giúp bạn vẽ ra tấm bản đồ đó. Họ sẽ hỏi những câu hỏi thẳng thắn:
- Bạn muốn đạt được điều gì trong 1 năm, 3 năm tới?
- Để đạt được điều đó, mục tiêu của quý này là gì?
- Những hành động cụ thể nào trong tuần này sẽ đưa bạn đến gần mục tiêu đó?
Chính nhờ việc lập kế hoạch năm và chia nhỏ theo từng quý với coach, Ali đã nhận ra mình nên tạo một khóa học online. Quyết định đó đã thay đổi hoàn toàn dòng tiền và quy mô kinh doanh của anh. Việc có một kế hoạch rõ ràng không chỉ giúp bạn tập trung nguồn lực, mà còn tạo ra động lực mạnh mẽ vì bạn biết chính xác mỗi ngày mình nỗ lực vì điều gì.
Dấu hiệu 3: Bạn thiếu bộ ba ‘Trọng tâm, Rõ ràng & Trách nhiệm giải trình’
Có một câu chuyện kể rằng Bill Gates và Warren Buffett từng được yêu cầu viết ra một từ duy nhất làm nên bí quyết thành công của họ. Thật bất ngờ, cả hai đều viết cùng một từ: “Focus” (Sự tập trung).
Khi khởi nghiệp một mình, sự tập trung chính là tài nguyên khan hiếm nhất. Và khi thiếu nó, mọi thứ bắt đầu đổ vỡ. Ali cũng từng mắc sai lầm này. Có thời điểm, team của anh phình to lên 18 người, họ thử nghiệm hàng chục thứ cùng lúc, và kết quả là… hiệu suất toàn đội gần như chạm đáy. Mọi sai lầm, theo Ali, đều bắt nguồn từ việc thiếu Trọng tâm, Rõ ràng và Trách nhiệm giải trình (Focus, Clarity, Accountability).
Trong cuốn “The Four Obsessions of an Extraordinary Executive”, tác giả Patrick Lencioni chỉ ra rằng một nhà lãnh đạo xuất sắc chỉ cần ám ảnh bởi 4 điều: Xây dựng đội ngũ lãnh đạo gắn kết, Tạo ra sự rõ ràng trong tổ chức, Truyền thông quá mức về sự rõ ràng đó, và Xây dựng hệ thống để củng cố sự rõ ràng.
Một người coach chính là người giúp bạn thực thi những điều này. Họ sẽ buộc bạn phải trả lời: “Đâu là một việc quan trọng nhất cần làm ngay bây giờ?”. Họ sẽ giúp bạn truyền đạt tầm nhìn đó cho đội ngũ (nếu có). Và quan trọng nhất, họ sẽ là người bắt bạn chịu trách nhiệm với chính kế hoạch của mình. Tuần sau gặp lại, họ sẽ hỏi: “Tuần trước bạn nói sẽ làm X, kết quả thế nào rồi?”. Sự giải trình này là một áp lực tích cực, buộc bạn phải hành động thay vì trì hoãn.
Dấu hiệu 4: Bạn đang làm quá nhiều thứ
Đây là một dấu hiệu ngắn gọn nhưng cực kỳ nguy hiểm. Nó là hệ quả trực tiếp của ba dấu hiệu trên. Khi bạn không có sơ đồ tổ chức rõ ràng, không có tầm nhìn, và không có sự tập trung, bạn sẽ rơi vào cái bẫy “làm thật nhiều việc”. Bạn nghĩ rằng bận rộn đồng nghĩa với hiệu quả. Sai lầm!
Làm quá nhiều thứ cùng lúc chỉ dẫn đến sự đình trệ, bởi vì không có việc nào được đầu tư đủ sâu để tạo ra kết quả đột phá. Nếu bạn thấy mình liên tục chuyển từ dự án này sang dự án khác mà không có cái nào ra hồn, đó là lúc bạn cần coach hơn bao giờ hết. Họ sẽ giúp bạn cắt bỏ những thứ không cần thiết và tập trung 100% năng lượng vào những gì thực sự quan trọng.
Kết luận: Khoản đầu tư có ROI cao nhất trong sự nghiệp
Sơn tin rằng, việc thuê một người coach, dù là business coach hay life coach, là một trong những khoản đầu tư vào bản thân có lợi tức cao nhất. Ali Abdaal đã khẳng định: “Thuê business coach là khoản chi có ROI lớn nhất trong cuộc đời tôi.”
Họ không chỉ cho bạn công thức hay playbook. Giá trị lớn nhất của họ là giúp bạn nhìn ra những “điểm mù”, những “unknown unknowns” – những điều bạn còn không biết là mình không biết. Họ giúp bạn đặt câu hỏi đúng, thay vì cứ mãi loay hoay với những câu trả lời sai.
Nếu bạn đang cảm thấy bế tắc trong công việc, đừng cố gắng làm việc chăm chỉ hơn nữa. Hãy thử lùi lại một bước và “xem lại chẩn đoán”. Có lẽ, một người đồng hành có kinh nghiệm chính là mảnh ghép còn thiếu trong hệ thống của bạn.
Bạn đã bao giờ làm việc với một coach chưa? Trải nghiệm của bạn thế nào? Hãy chia sẻ với Sơn ở phần bình luận bên dưới nhé!