Bạn đang kiếm 2.5 tỷ đồng mỗi tháng nhưng vẫn cảm thấy thất bại toàn tập?
Nghe có vẻ vô lý, phải không? Nhưng đó chính là cái bẫy mà rất nhiều founder đang mắc phải. Bạn có những con số đáng mơ ước trên giấy tờ, nhưng cuộc sống thực tế lại là chuỗi ngày kiệt sức, mất tự do và cảm giác như đang bị chính doanh nghiệp của mình ‘sở hữu’. Tôi biết cảm giác đó, vì tôi đã từng ở chính xác nơi đó. Bạn nghĩ rằng mình đang thất bại vì chưa đủ chăm chỉ, nhưng sự thật lại phức tạp hơn nhiều. Có 7 sai lầm khiến doanh nghiệp của bạn thất bại ngay cả khi đang thành công rực rỡ. Và một khi bạn nhìn thấy chúng, bạn sẽ không thể không nhìn thấy chúng nữa.
Câu chuyện của tôi: Đỉnh cao doanh thu và vực sâu tự do
Tôi là Sơn, và tôi từng bị mắc kẹt trong chính doanh nghiệp thành công của mình. Doanh thu rất tốt, nhưng tự do thì bằng không. Tôi cứ nghĩ đó là cái giá phải trả cho thành công, cho đến một ngày, một cuộc gọi đã thay đổi tất cả.
Đó là một buổi trao đổi chiến lược với một khách hàng trong mơ – doanh thu hàng chục tỷ, được kính trọng trong ngành, hình mẫu mà tôi luôn khao khát trở thành. Giữa cuộc trò chuyện, anh ấy hỏi tôi một câu rất đơn giản: “Ngày lý tưởng của bạn trông như thế nào? Thành công thực sự đối với bạn có cảm giác ra sao?”
Tôi bắt đầu hào hứng kể về những ngày làm việc 12 tiếng, về việc liên tục phải ‘chữa cháy’, về cách tôi luôn sẵn sàng 24/7 cho khách hàng… và rồi tôi thấy nét mặt anh ấy thay đổi. Anh ấy ngắt lời tôi:
“Nghe khổ sở quá. Tôi cứ tưởng bạn thành công. Tôi đã muốn có được những gì bạn có, nhưng nếu thành công trông như vậy, tôi không muốn nó nữa.”
Câu nói đó như một gáo nước lạnh dội vào tôi. Người mà tôi ngưỡng mộ lại đang nhìn tôi như một tấm gương về sự thất bại. Ngay lúc đó, tôi nhận ra một sự thật đau đớn.
Thất bại về chỉ số kinh doanh và thất bại về sự tự do kinh doanh
Tôi không hề thất bại về các chỉ số kinh doanh. Doanh thu vẫn tăng, khách hàng vẫn đến. Nhưng tôi đang thất bại thảm hại về sự tự do kinh doanh. Tôi đã xây dựng một doanh nghiệp sở hữu tôi, chứ không phải ngược lại. Một khi tôi phân biệt được hai khái niệm này, mọi thứ đã thay đổi.
Tôi phát hiện ra có 7 điểm ‘thất bại’ mà các founder thành công thường mắc phải, và tôi đã phạm phải tất cả chúng. Nếu bạn đang cảm thấy bị mắc kẹt, có lẽ bạn cũng vậy. Hãy cùng tôi đi qua từng điểm một.
1. Định giá như thể bạn đang tuyệt vọng
Trong nhiều năm, tôi đã định giá sản phẩm của mình quá thấp. Không phải vì tôi thiếu giá trị, mà vì tôi thiếu tự tin. Tôi sợ rằng việc tăng giá sẽ đuổi khách hàng đi. Nhưng điều trớ trêu là, chính mức giá thấp đó lại đang xua đuổi những khách hàng trong mơ của tôi. Nó phát đi một tín hiệu: “Anh chàng này có thể thay thế được”, “Anh ta đang tuyệt vọng”.
Khi tôi tăng giá gấp ba và bắt đầu bán sự chuyển đổi thay vì bán thời gian, tỷ lệ chốt đơn của tôi đã tăng lên, chứ không hề giảm. Định giá thấp thu hút những người chỉ chăm chăm vào giá, còn định giá cao cấp thu hút những người tìm kiếm kết quả. Đó là một sự thay đổi tư duy vô cùng quan trọng.
Premium pricing isn’t about greed. It’s about positioning. (Định giá cao cấp không phải là về lòng tham. Nó là về định vị.)
2. Nội dung của bạn chỉ là tạp âm vô nghĩa
Tôi đã từng đăng bài rất đều đặn, có tương tác tốt, nhưng khách hàng tiềm năng đến một cách ngẫu nhiên. Tôi không xây dựng một thương hiệu, mà chỉ đang ‘trông trẻ’ cho các nền tảng mạng xã hội. Không có hệ thống, chỉ có nỗ lực.
Vì vậy, tôi đã tạo ra hệ thống “Thác đổ nội dung” (Content Waterfall). Từ một ý tưởng lớn, tôi tạo ra hơn 20 tài sản nội dung chiến lược khác nhau: video ngắn, carousel, email, tweet… tất cả đều hướng về một mục tiêu rõ ràng. Nội dung của tôi từ một gánh nặng đã trở thành một cỗ máy tăng trưởng. Nội dung không có hệ thống chỉ là tiếng ồn. Nội dung có hệ thống là đòn bẩy.
3. Bạn nghĩ rằng mình phải làm tất cả mọi việc
Đây là điểm thất bại khó thừa nhận nhất: tôi không thể mãi là ‘Giám đốc Điều hành Mọi thứ’. Tôi đã thuê trợ lý đầu tiên và sa thải cô ấy sau 3 tuần. Tại sao? Vì tôi đã thất bại trong việc giao việc. Tôi không có một hệ thống nào cả, chỉ có một mớ hỗn độn trong đầu. Sự thật phũ phàng là: tôi không có vấn đề về con người, tôi có vấn đề về sự rõ ràng.
Vì vậy, tôi đặt ra một quy tắc: Nếu tôi làm một công việc gì đó nhiều hơn hai lần một tuần, tôi sẽ ghi lại quy trình. Và điều kỳ diệu đã xảy ra. Việc giao việc không còn là rủi ro, mà trở thành sự giải thoát. Giao việc không phải là từ bỏ kiểm soát, mà là tạo ra sự kiểm soát thông qua hệ thống.
4. Sản phẩm của bạn thực chất lại chính là bạn
Mọi thứ đang trôi chảy, nhưng một điểm yếu khác lại xuất hiện. Trên các cuộc gọi bán hàng, mỗi khách hàng tiềm năng lại cần một kịch bản khác nhau. Tại sao? Vì sản phẩm của tôi không được chuẩn hóa. Nó hiệu quả, nhưng không thể nhân rộng nếu thiếu tôi. Tôi nhớ mình đã chốt được một khách hàng trị giá gần 1.7 tỷ đồng và cảm thấy kiệt sức, chứ không phải hào hứng. Tôi biết mớ hỗn độn tùy chỉnh sắp ập đến.
Tôi đã lùi lại và chuẩn hóa sản phẩm của mình thành một quy trình ba bước. Lặp lại được, dạy được, và nhân rộng được. Điều điên rồ là, tỷ lệ chốt đơn tăng, niềm tin của khách hàng tăng, và thời gian thực hiện lại giảm. Khách hàng không muốn sự tùy chỉnh, họ muốn sự rõ ràng.
5. Càng thành công, càng bị mắc kẹt
Nghe có vẻ ngược đời, nhưng mỗi khách hàng mới lại khiến tôi mất tự do hơn. Nhiều doanh số hơn đồng nghĩa với nhiều lịch hẹn hơn, nhiều sự phụ thuộc hơn, nhiều hỗn loạn hơn. Tôi đang xây dựng một ‘chiếc lồng thu nhập cao’. Doanh thu trên bảng điều khiển Stripe tăng lên, nhưng cuộc sống của tôi thì teo tóp lại.
Đây là lúc tôi nhận ra sự khác biệt giữa một guồng quay và một hệ thống kinh doanh thực thụ:
| Guồng Quay (Treadmill) | Hệ Thống Kinh Doanh (Business) |
|---|---|
| Sụp đổ khi bạn nghỉ ngơi. | Vận hành tốt hơn cả khi bạn vắng mặt. |
| Phụ thuộc vào nỗ lực thủ công của bạn. | Dựa trên các quy trình tự động và bán tự động. |
| Tăng trưởng đồng nghĩa với tăng sự hỗn loạn. | Tăng trưởng một cách có kiểm soát và bền vững. |
Tôi đã chuyển mọi thứ sang dạng evergreen (thường xanh) và async (bất đồng bộ). Và kết quả thật đáng kinh ngạc. Tỷ lệ chuyển đổi không giảm, mà còn tăng lên. Nếu doanh nghiệp của bạn sụp đổ khi bạn nghỉ ngơi, bạn chưa xây dựng một doanh nghiệp. Bạn đã xây một cái máy chạy bộ.
6. Bạn vừa là CEO, vừa là nhân viên
Tôi luôn tự hào rằng mình có một đội ngũ tinh gọn. Nhưng thực tế, tôi vẫn là người vận hành, nhà chiến lược, người biên tập, và là nút thắt cổ chai cho mọi quyết định. Đó không phải lỗi của đội ngũ, đó là lỗi của tôi, vì tôi đã xây dựng một hệ thống đòi hỏi có tôi ở đó.
Sự thay đổi đến từ việc xây dựng một đội ngũ có thể đưa ra quyết định giống như bạn, mà không cần có bạn. Điều này đòi hỏi một quy trình tuyển dụng cực kỳ khắt khe. Bạn phải tìm kiếm những ‘người truyền giáo’ (missionaries), những người sẵn sàng đi cùng bạn đến cùng, chứ không phải những ‘lính đánh thuê’ (mercenaries).
7. Không ai thực sự biết bạn làm gì
Tại thời điểm này, tôi đã có động lực, nhưng lại hoàn toàn gây bối rối. Bốn sản phẩm, ba phễu bán hàng, các thông điệp khác nhau ở khắp mọi nơi. Mọi người nhắn tin cho tôi: “Sơn, tôi muốn làm việc với bạn, nhưng thực sự thì bạn làm gì?”
Một khách hàng tiềm năng bị bối rối sẽ không mua hàng.
Vì vậy, tôi đã ‘dọn dẹp’ tất cả mọi thứ không hướng đến một kết quả rõ ràng. Một hệ thống, một sản phẩm, một thông điệp. Mọi thứ trở nên đơn giản hơn, và sự đơn giản mới có thể nhân rộng. Sự phức tạp cho cảm giác như bạn đang phát triển, nhưng nó lại giết chết động lực. Sự rõ ràng mới là thứ tạo ra lãi kép.
Thành công thực sự không phải là làm nhiều hơn
Khi tôi ngừng thất bại theo 7 cách trên, doanh thu của tôi đã tăng từ 2.5 tỷ/tháng lên hơn 6 tỷ/tháng. Nhưng đó không phải là phần quan trọng nhất. Thời gian làm việc của tôi giảm từ 80 giờ/tuần xuống còn 25 giờ. Tôi bắt đầu có những kỳ nghỉ thực sự.
Sự thay đổi lớn nhất không phải là tiền bạc, mà là việc tôi nhớ lại lý do tại sao mình bắt đầu kinh doanh: TỰ DO. Hầu hết các doanh nhân đang thất bại ở những điều sai lầm. Họ ám ảnh về doanh thu, khách hàng, tăng trưởng, nhưng họ đang thất bại ở tự do, năng lượng và niềm vui. Thành công thực sự không phải là làm nhiều hơn, mà là xác định và sửa chữa những ‘điểm thất bại’ đúng đắn trước tiên.
Vậy bây giờ, bạn phải làm gì? Đừng cố gắng sửa mọi thứ cùng một lúc. Hãy tự hỏi mình: Trong 7 điểm trên, điểm nào khiến bạn đau đáu nhất?
- Có phải là giá cả?
- Hay là hệ thống nội dung?
- Hay là sự phụ thuộc của mọi thứ vào bạn?
Hãy chọn ra một điểm yếu lớn nhất và tập trung khắc phục nó. Đó chính là điểm khởi đầu của bạn. Khi bạn giải quyết được nút thắt đó, những thứ khác sẽ dần đi vào quỹ đạo.
Mục tiêu cuối cùng của The One-Person System là giúp bạn xây dựng một doanh nghiệp tự chủ, mang lại tự do và niềm vui, không phải một ‘chiếc lồng thu nhập cao’. Nếu câu chuyện này chạm đến bạn, hãy để lại bình luận bên dưới về ‘điểm thất bại’ mà bạn đang đối mặt. Đôi khi, việc nhận ra mình không đơn độc đã là bước đầu tiên để thay đổi.