Thành công cũ không đảm bảo một tương lai dễ dàng
Có một lầm tưởng rất phổ biến mà nhiều founder, trong đó có cả tôi, từng mắc phải: tin rằng vì mình đã thành công trong quá khứ, lần khởi nghiệp lại từ con số 0 này chắc chắn sẽ dễ dàng hơn. Chúng ta nghĩ rằng kinh nghiệm, mạng lưới và những bài học cũ sẽ là tấm vé thông hành đưa chúng ta đến thành công nhanh hơn, ít chông gai hơn. Nhưng sự thật thì hoàn toàn ngược lại. Leila Hormozi, CEO của Acquisition.com, công ty quản lý danh mục hơn 16 doanh nghiệp với doanh thu hơn 200 triệu đô la mỗi năm, đã nói một câu mà tôi vô cùng tâm đắc: “Tôi nghĩ rất nhiều người mắc sai lầm khi cho rằng vì bạn đã thành công trong quá khứ, lần này sẽ dễ dàng hơn. Tôi nghĩ nó dễ hơn ở chỗ bạn biết điều gì sẽ xảy ra, nhưng nó khó hơn ở chỗ bạn lại kỳ vọng nó sẽ dễ dàng.”
Chính cái bẫy “kỳ vọng” này đã khiến không ít doanh nhân dày dạn kinh nghiệm phải điêu đứng. Chúng ta bước vào cuộc chơi mới với tâm thế của người chiến thắng, để rồi ngỡ ngàng khi nhận ra luật chơi đã thay đổi. Bài viết này sẽ chia sẻ 3 lầm tưởng lớn nhất mà tôi đã nhận ra trong hành trình của mình, hy vọng có thể giúp bạn tránh được những cú vấp ngã không đáng có khi bắt đầu lại.
Bài học 1: Chuẩn bị tinh thần cho một đường cong học hỏi mới
Nhiều người lầm tưởng rằng kinh nghiệm là một bản đồ chi tiết, chỉ cần đi theo là tới đích. Nhưng thực tế, kinh nghiệm cũ更 giống một chiếc la bàn. Nó cho bạn phương hướng, nhưng bạn vẫn phải tự mình dò dẫm con đường, đối mặt với những địa hình hoàn toàn mới. Khi tôi và Alex Hormozi chuyển từ việc vận hành Gym Launch sang xây dựng Acquisition.com, chúng tôi đã phải đối mặt với một sự thật phũ phàng: chúng tôi là những nhà điều hành giỏi, nhưng chúng tôi không phải là những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Đó là hai thế giới hoàn toàn khác nhau.
Chúng tôi phải học lại từ đầu về cách thẩm định một thương vụ, cách xây dựng luận điểm đầu tư, và cả những δυναμική phức tạp khi trở thành đối tác thiểu số. Tôi đã phải dành ra hai năm đầu tiên chỉ để “tinh chỉnh” lại mô hình, chấp nhận rằng mình sẽ mắc sai lầm. Đây là lúc bạn cần gạt bỏ cái tôi và tư duy “biết tuốt” của mình. Hãy khiêm tốn thừa nhận rằng:
- Thị trường đã thay đổi: Những gì hiệu quả 5 năm trước có thể đã lỗi thời.
- Kỹ năng cần thiết đã khác: Kỹ năng vận hành một công ty dịch vụ khác hoàn toàn với việc xây dựng một nền tảng đầu tư.
- Bạn không biết những gì bạn không biết: Luôn có những điểm mù mà chỉ khi thực sự bắt tay vào làm bạn mới nhận ra.
Chấp nhận mình là một “lính mới” trong sân chơi mới chính là bước đầu tiên để không bị kinh nghiệm cũ làm cho tự mãn. Bạn phải sẵn sàng học hỏi, lắng nghe và thích nghi.
Thành công trong quá khứ cho bạn sự tự tin, nhưng đừng để nó biến thành sự tự phụ. Hãy chuẩn bị một tinh thần ham học hỏi, bởi vì đường cong học hỏi mới đang chờ bạn ở phía trước, và nó có thể dốc hơn bạn tưởng rất nhiều.
Bài học 2: Tự mãn là kẻ thù – Tại sao thành công cũ lại là rào cản
Lầm tưởng nguy hiểm nhất không đến từ thị trường hay đối thủ, mà đến từ chính bên trong chúng ta. Đó là sự tự mãn, là suy nghĩ “lần này sẽ dễ dàng hơn”. Chính kỳ vọng này biến thành công cũ thành một rào cản khổng lồ. Nó khiến chúng ta đánh giá thấp những thách thức thực sự, phớt lờ những tín hiệu cảnh báo và cứng nhắc áp dụng những “công thức” đã lỗi thời. Tôi đã trải qua điều này một cách đau đớn khi Acquisition.com bắt đầu hợp tác với các doanh nghiệp nhỏ hơn.
Chúng tôi nghĩ rằng với kinh nghiệm của mình, chúng tôi có thể dễ dàng giúp họ tăng trưởng. Nhưng chúng tôi đã sai. Chúng tôi không lường trước được sự phụ thuộc quá lớn của các doanh nghiệp này vào nhà sáng lập. Chúng tôi đưa ra lời khuyên, nhưng không có quyền kiểm soát. Và khi họ phớt lờ và khiến công ty lao dốc, chúng tôi chỉ biết đứng nhìn. Đó là một bài học cay đắng về việc sự tự tin thái quá có thể dẫn đến thất bại.
“Tôi đã học được rằng, dù ý định của mình có tốt đẹp đến đâu, tôi cũng không thể kiểm soát được mọi thứ. Tôi đã không bảo vệ mình đủ tốt trong các thương vụ ban đầu.”
Sự tự mãn khiến bạn nhìn mọi thứ qua lăng kính màu hồng, trong khi thực tế kinh doanh luôn là một chiến trường khắc nghiệt. Dưới đây là bảng so sánh nhanh giữa hai lối tư duy:
| Tư duy Tự mãn (Dựa trên thành công cũ) | Tư duy Sẵn sàng (Cho hành trình mới) |
|---|---|
| “Tôi đã biết cách làm rồi.” | “Bối cảnh này có gì mới mà tôi cần học?” |
| Mong đợi mọi thứ sẽ “dễ dàng”. | Chuẩn bị cho những khó khăn không lường trước. |
| Áp dụng công thức cũ một cách máy móc. | Linh hoạt thử nghiệm và tìm ra phương pháp phù hợp. |
| Bỏ qua các tín hiệu tiêu cực. | Luôn “paranoia” và tìm cách cải thiện. |
Hãy luôn nhớ rằng, mỗi dự án mới là một trận chiến mới. Kinh nghiệm giúp bạn có vũ khí tốt hơn, nhưng sự khiêm tốn và cảnh giác mới là áo giáp vững chắc nhất.
Bài học 3: Tái định nghĩa ‘dễ dàng’ và ‘khó khăn’ trong hành trình mới
Khi tôi nói kinh doanh không bao giờ dễ dàng, nhiều người có thể cảm thấy nản lòng. Nhưng đó là sự thật. Thử thách không bao giờ biến mất, chúng chỉ biến đổi hình dạng. Khi bạn từ một startup nhỏ phát triển lên, bạn không còn phải lo về việc tìm khách hàng đầu tiên, nhưng bạn sẽ phải đau đầu về việc quản lý dòng tiền, xây dựng đội ngũ hay giữ chân nhân tài. Khó khăn này được thay thế bằng một khó khăn khác, thường là lớn hơn và phức tạp hơn.
Hành trình mới “dễ dàng” hơn ở chỗ, với kinh nghiệm, bạn biết mình sẽ phải đối mặt với sự căng thẳng, lo âu, và cả những đêm mất ngủ. Bạn không còn bị sốc bởi những cảm xúc đó. Nhưng nó cũng “khó khăn” hơn, bởi vì bạn phải học cách chấp nhận và chung sống với chúng. Tôi thường nói đùa rằng: “Chất gây nghiện tôi chọn là sự đau khổ.”
Tôi chấp nhận rằng kinh doanh sẽ luôn khó khăn và đau đớn vào những thời điểm nhất định. Thay vì chống lại thực tế đó, tôi học cách đắm mình vào nó. Khi bạn chấp nhận rằng “việc này thật tệ”, cảm giác tồi tệ đó sẽ qua đi nhanh hơn rất nhiều.
Thay vì đặt mục tiêu “làm cho nó dễ dàng”, hãy đặt mục tiêu “trở nên giỏi hơn trong việc xử lý khó khăn”. Sự trưởng thành của một founder không đo bằng việc họ loại bỏ được bao nhiêu vấn đề, mà bằng việc họ đối mặt với những vấn đề ngày càng lớn hơn một cách bình tĩnh và hiệu quả hơn.
[Câu chuyện thực tế] Khi thực tế “tát” vào mặt kế hoạch hoàn hảo
Không có ví dụ nào rõ ràng hơn về sự khắc nghiệt của thực tế hơn câu chuyện của chính tôi vào quý trước. Đó là thời điểm hỗn loạn nhất: chúng tôi đang ở giữa đợt ra mắt sách, một chiến dịch khổng lồ đòi hỏi sự tập trung tuyệt đối. Cùng lúc đó, Giám đốc Tài chính (CFO) cũ của chúng tôi nghỉ việc, và người mới thì phải vài tháng nữa mới có thể bắt đầu. Và thế là, tôi, CEO, phải tạm thời “đóng vai” CFO.
Bạn có tưởng tượng được không? Một bên là áp lực ra mắt sản phẩm lớn nhất năm, một bên là gánh nặng sổ sách, tài chính, dòng tiền. Tôi đã phải chạy hết tốc lực, làm việc quên cả thời gian. Đó là cảm giác như đang cạn kiệt năng lượng. Tôi đã làm việc một cách máy móc, phản ứng thay vì chủ động. Và kết quả là gì? Tôi đã làm hại chính doanh nghiệp của mình. Vì quá bận rộn với các công việc sự vụ, tôi đã không dành đủ thời gian cho việc suy nghĩ chiến lược. Chúng tôi đã bị chậm lại vài tháng chỉ vì tôi không phân bổ thời gian của mình một cách hợp lý. Đó là một bài học đau đớn, một lời nhắc nhở rằng dù bạn đã thành công đến đâu, bạn không bao giờ miễn nhiễm với sự hỗn loạn và những thử thách bất ngờ.
Bài học 4: Đừng vội vàng, hãy dành thời gian cho suy nghĩ chiến lược
Một trong những đặc điểm của các founder, đặc biệt là những người đã thành công, là xu hướng hành động ngay lập tức. Có ý tưởng hay? Làm liền! Thấy vấn đề? Giải quyết ngay! Tôi cũng vậy. Một người bạn từng nói đùa rằng anh ấy rất ngại đưa ra gợi ý cho tôi, vì tôi sẽ thực hiện nó ngay lập tức mà không cần suy nghĩ kỹ. “Chậm lại, chậm lại, chậm lại đi” là lời khuyên tôi thường xuyên nhận được.
Với tôi, việc chậm lại để suy nghĩ chiến lược thực sự khó hơn là lao vào hành động. Nhưng qua câu chuyện “đóng vai CFO” ở trên, tôi nhận ra rằng nếu tôi không dành thời gian để tư duy sâu, tôi đang làm hại cả đội ngũ và doanh nghiệp. Trong một buổi họp kế hoạch quý gần đây, đội ngũ đã đưa ra một số ý tưởng thú vị, nhưng tôi cảm thấy quá tải và không thể quyết định ngay. Thay vì cố đưa ra một kế hoạch vội vã, tôi đã làm một điều chưa từng có: chúng tôi kết thúc buổi họp mà không có kế hoạch nào cả.
Tôi đã dành cả quý tiếp theo để suy ngẫm, để gọi điện cho các cố vấn, để thực sự nghĩ về con đường phía trước. Và quyết định đó đã mang lại một kế hoạch rõ ràng và mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Bài học ở đây là: đừng bao giờ cảm thấy tội lỗi khi dành thời gian để suy nghĩ. Với một founder dày dạn kinh nghiệm, giá trị lớn nhất của bạn không nằm ở việc làm nhiều hơn, mà là ở việc suy nghĩ sâu sắc hơn để giúp cả đội đi đúng hướng.
Tóm tắt: Chấp nhận thực tế và liên tục thích nghi
Khởi nghiệp lại từ con số 0 không phải là một cuộc dạo chơi, ngay cả khi bạn đã từng là “vua” trong một lĩnh vực nào đó. Chìa khóa để tồn tại và phát triển không nằm ở những chiến thắng trong quá khứ, mà ở khả năng đối mặt với thực tại một cách khiêm tốn. Hãy vứt bỏ những lầm tưởng về một con đường dễ dàng. Thay vào đó, hãy:
- Luôn là người học trò: Sẵn sàng học hỏi những điều mới mẻ.
- Cảnh giác với sự tự mãn: Kỳ vọng rằng mọi thứ sẽ khó khăn.
- Tái định nghĩa thành công: Thành công không phải là hết khó khăn, mà là giỏi giải quyết những khó khăn lớn hơn.
- Ưu tiên suy nghĩ chiến lược: Chậm lại để đi nhanh hơn.
Hành trình mới sẽ luôn đầy rẫy chông gai, nhưng với một tư duy đúng đắn, bạn sẽ không chỉ vượt qua được chúng mà còn trở nên mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Chúc bạn vững bước trên con đường của mình.
Bạn đã từng gặp phải lầm tưởng nào khi tái khởi nghiệp? Hãy chia sẻ câu chuyện của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!