Từ 0 đến 250 tỷ: Hành trình 3 cấp độ tăng trưởng mà mọi founder cần thấu hiểu
Bạn đã bao giờ cảm thấy mình đang “chết chìm” trong chính doanh nghiệp do mình tạo ra chưa? Ngày nào cũng bắt đầu bằng việc lao vào xử lý hàng tá công việc, trả lời email, chỉ đạo nhân viên. Đến cuối ngày, khi mọi người đã về hết, bạn mới có chút thời gian yên tĩnh để thực sự làm công việc của mình. Chiếc đồng hồ điểm 8 giờ tối, rồi 10 giờ, có khi đến tận nửa đêm. Doanh nghiệp có vẻ vẫn hoạt động, nhưng bạn thì kiệt sức, và tệ hơn cả, doanh thu dường như đã chạm trần, không thể nào bứt phá lên được.
Đây là câu chuyện không của riêng ai. Tôi đã gặp hàng ngàn founder, từ những người mới khởi nghiệp đến những người đã có doanh thu hàng chục tỷ mỗi năm, và họ đều mắc kẹt ở những ngưỡng tăng trưởng nhất định. Họ không biết phải làm gì tiếp theo, cấu trúc đội nhóm hiện tại không còn hiệu quả, và vai trò của chính họ trong công ty trở nên mờ nhạt. Vấn đề không nằm ở việc bạn chưa đủ chăm chỉ, mà là bạn chưa nhận ra rằng, mỗi giai đoạn tăng trưởng của doanh nghiệp đòi hỏi một phiên bản hoàn toàn khác của chính bạn.
Cấp Độ 1 (0 – 7.5 Tỷ VNĐ): Thử Thách Của Sự Tập Trung
Giai đoạn đầu tiên, từ con số 0 tròn trĩnh đến khoảng 7.5 tỷ đồng doanh thu (tương đương $300K), là giai đoạn khó khăn nhất đối với nhiều người, không phải vì nó phức tạp, mà vì nó đòi hỏi một thứ tưởng chừng đơn giản: sự tập trung tuyệt đối. Rất nhiều founder thất bại ở đây vì họ quá tham lam. Họ muốn làm mọi thứ, cho mọi người, qua mọi kênh.
Nhưng bí quyết để vượt qua giai đoạn này lại nằm ở triết lý tối giản: chỉ làm một điều, cho một tệp khách hàng cụ thể, thông qua một kênh marketing duy nhất. Bạn có thể bán một sản phẩm duy nhất trên Shopee, tập trung phục vụ đúng một ngách khách hàng, và chỉ chạy quảng cáo trên Facebook. Hoặc bạn chỉ viết nội dung chuyên sâu cho một nhóm đối tượng và phân phối qua Zalo. Sự đơn giản này tạo ra sức mạnh. Nó giúp bạn dồn toàn bộ năng lượng và nguồn lực vào việc làm tốt nhất một thứ, thay vì dàn trải mỏng và không đâu vào đâu.
“Sự khác biệt giữa người thành công và người rất thành công là người rất thành công nói ‘không’ với hầu hết mọi thứ.” – Warren Buffett
Việc tập trung giúp bạn xây dựng được nền móng vững chắc, tạo ra những thành công ban đầu và có được dòng tiền để đi tiếp. Đừng cố gắng trở thành một siêu thị khi bạn chỉ mới là một quầy bán nước chanh. Hãy là quầy bán nước chanh ngon nhất khu phố trước đã.
Kỹ Năng Sống Còn Để Vượt Ngưỡng 7.5 Tỷ: Học Cách Ủy Thác
Khi bạn đã làm tốt việc tập trung, bạn sẽ sớm đối mặt với một rào cản mới: giới hạn của chính bản thân. Một ngày chỉ có 24 giờ, và bạn không thể tự mình làm tất cả. Đây là lúc kỹ năng quan trọng nhất cần được mài giũa không phải là bán hàng hay marketing, mà là học cách ủy thác (Delegation).
Nhiều chuyên gia như bác sĩ, luật sư có thể kiếm được rất nhiều tiền, nhưng thu nhập của họ thường bị giới hạn ở một ngưỡng nhất định. Tại sao? Vì họ bán thời gian và chuyên môn của chính mình. Họ không biết cách ủy thác. Founder cũng vậy. Nếu bạn không học cách tin tưởng và giao việc cho người khác, bạn sẽ mãi mãi là một “chuyên gia tay nghề cao” bị mắc kẹt, tự mình làm hết mọi việc từ nhỏ đến lớn.
“Nếu bạn muốn đi nhanh, hãy đi một mình. Nếu bạn muốn đi xa, hãy đi cùng nhau.” – Tục ngữ châu Phi
Ủy thác không phải là “đẩy việc” cho người khác. Đó là một nghệ thuật. Nó bắt đầu từ việc bạn phải hiểu rằng mục tiêu của việc thuê người không phải để phát triển doanh nghiệp, mà là để mua lại thời gian của bạn. Thời gian đó, bạn sẽ dùng để làm những việc có giá trị cao hơn, những việc chỉ bạn mới có thể làm. Nếu bạn không học được kỹ năng này, bạn sẽ không bao giờ thoát khỏi Cấp độ 1, dù cho doanh thu có thể tạm thời vượt ngưỡng.
Cấp Độ 2 (7.5 Tỷ – 50 Tỷ VNĐ): Từ Quản Lý Giao Dịch Đến Lãnh Đạo Chuyển Đổi
Khi bạn bắt đầu xây dựng được một đội nhóm nhỏ và doanh thu vượt mốc 7.5 tỷ, thử thách lớn nhất không còn là công việc nữa, mà là con người. Đây là lúc nhiều founder mắc kẹt nhất, thường ở quy mô khoảng 12-15 nhân sự. Lý do là vì họ vẫn giữ tư duy quản lý của Cấp độ 1.
Họ trở thành những người “Quản lý Giao dịch” (Transactional Management): bạn nói cho nhân viên biết chính xác phải làm gì, kiểm tra xem họ đã làm xong chưa, rồi lại giao cho họ việc tiếp theo. Cách làm này biến bạn thành nút thắt cổ chai của cả công ty. Ban ngày, bạn dành toàn bộ thời gian để “chỉ tay năm ngón”. Đến tối, bạn mới có thời gian xử lý công việc chiến lược của mình.
Để bứt phá, bạn phải trở thành một “Nhà Lãnh đạo Chuyển đổi” (Transformational Leadership). Sự khác biệt là rất lớn:
| Yếu Tố | Quản Lý Giao Dịch (Kẹt Lại) | Lãnh Đạo Chuyển Đổi (Bứt Phá) |
|---|---|---|
| Trọng tâm | Chỉ việc cụ thể (Làm gì? Làm thế nào?) | Đặt ra mục tiêu và kết quả rõ ràng (Tại sao?) |
| Cách làm | Kiểm tra, giám sát, nhắc nhở | Trao quyền, tin tưởng, huấn luyện (coaching) |
| Vai trò của Founder | Người giải quyết vấn đề | Người phát triển con người |
| Kết quả | Nhân viên phụ thuộc, thụ động | Đội nhóm chủ động, sáng tạo, tự vận hành |
Chuyển đổi này không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi bạn phải từ bỏ sự kiểm soát, tin tưởng vào năng lực của đội nhóm, và tập trung vào việc đặt ra tầm nhìn, mục tiêu rõ ràng và huấn luyện để họ thành công. Nếu không, bạn sẽ mãi mãi là một ông chủ kiệt sức, còn công ty thì dậm chân tại chỗ.
Cấp Độ 3 (50 Tỷ – 250 Tỷ VNĐ+): Sức Mạnh Của Tư Duy “Ai” Thay Vì “Làm Sao”
Khi bạn đã trở thành một nhà lãnh đạo chuyển đổi và doanh nghiệp hướng đến cột mốc 50 tỷ, 100 tỷ và hơn thế nữa, một sự thay đổi tư duy ở cấp độ cao hơn là bắt buộc. Thử thách bây giờ không phải là “làm sao để giải quyết vấn đề này?”, mà là “Ai là người giỏi nhất có thể giải quyết vấn đề này cho tôi?”.
Đây là tư duy “Who Not How” (Ai chứ không phải Làm thế nào). Ở quy mô này, bạn không thể là chuyên gia trong mọi lĩnh vực. Cố gắng tự mình tìm hiểu cách vận hành marketing, sales, hay tài chính ở quy mô lớn là một sự lãng phí thời gian và nguồn lực khủng khiếp. Nhiệm vụ của bạn là tìm ra những “người lái” (drivers) – những nhân tài thực thụ, những người đã có kinh nghiệm và năng lực đã được chứng minh để dẫn dắt các mảng quan trọng của công ty.
“Việc của bạn không phải là làm công việc, mà là tìm đúng người để làm công việc đó và tạo điều kiện cho họ thành công.”
Những người này thường không thất nghiệp. Họ đang làm việc ở những công ty khác. Kỹ năng lãnh đạo thiếu hụt nhất ở các CEO chính là khả năng thu hút, thuyết phục và lãnh đạo những nhân tài kiệt xuất này. Bạn phải cho họ thấy một tầm nhìn đủ lớn, một môi trường đủ thử thách và một sự hỗ trợ đủ mạnh mẽ để họ quyết định đồng hành cùng bạn. Bạn không cần phải biết cách làm, bạn chỉ cần biết cách tìm ra “ai”. Đó chính là chìa khóa để tăng trưởng 10x và xây dựng một đế chế bền vững.
Hành trình từ 0 đến 250 tỷ không chỉ là một cuộc chơi về chiến lược kinh doanh, mà còn là một hành trình lột xác của chính người founder. Mỗi cấp độ là một bài kiểm tra, đòi hỏi bạn phải từ bỏ những thói quen cũ và phát triển những kỹ năng, tư duy mới. Bạn đang ở cấp độ nào, và thử thách lớn nhất của bạn lúc này là gì? Hãy chia sẻ trong phần bình luận bên dưới nhé!